کوچینگ نوجوانان چیست و چه مزایایی برای نوجوانان و خانواده ها دارد؟
نوجوانی، یکی از حساسترین دورههای زندگی هر انسانی است. اگر پایههای موفقیت و پیشرفت در این دوره به درستی بنا شوند، شخص میتواند در آینده، دوران جوانی و بزرگسالی را با کیفیت بسیار بهتری سپری کند. یکی از راههای توسعه شخصیتی نوجوانان، استفاده از خدمات کوچینگ است. کوچینگ نوجوانان، با حوزههای کوچینگ خانواده و لایف کوچینگ ارتباطی تنگاتنگ دارد، اما در برخی اصول و روشها به شکلی کاملا متمایز عمل میکند. برای آشنایی با این نوع کوچینگ و نحوه عملکرد آن، حتما با این مقاله همراه باشید.
کوچینگ نوجوانان چیست؟
یکی از بزرگترین دغدغههای خانوادههایی که فرزند نوجوان دارند، این است که چگونه میتوانند او را به مسیر درست هدایت کنند و آیندهای روشن برایش بسازند. استفاده از خدمات مشاوره، تمرکز روی آموزش صحیح و ارائه امکانات متنوع، کارهایی است که هر والدین دغدغهمندی ممکن است برای فرزند خود انجام دهد. کوچینگ نوجوانان، یکی از اقدامات مفیدی است که میتوان برای بهبود کیفیت دوره نوجوانی سراغ آن رفت.
کوچینگ نوجوانان، فرایندی است که به صورت اختصاصی به نوجوانان کمک میکند به اهداف خود دست یابند. در این فرایند روی این نکته تمرکز میشود که آن نوجوان چه اهدافی دارد، توانمندیهای او چیست و با چه برنامهای میتواند به بهترین نحو به این اهداف دست یابد.
در حقیقت این دسته از انواع کوچینگ، شباهت زیادی با کوچینگ فردی یا کوچینگ موفقیت دارد؛ با این تفاوت که مخاطبان آن به طور اختصاصی رده سنی نوجوانان (۱۳ الی ۱۹ سال) هستند. همچنین با توجه به سنین خاص نوجوانی، شیوه تعیین اهداف و توانمندیها در این نوع کوچینگ بسیار مهم و سرنوشتساز است.
مزایای کوچینگ برای نوجوانان
شاید برای برخی والدین سوال باشد که چرا نوجوانان به کوچینگ نیاز دارند؟ آیا نمیتوان با کمک مشاوره یا تدریس، مهارتهای لازم برای دستیابی به اهداف را به این گروه سنی آموزش داد؟ کوچینگ نوجوانان دقیقا چه مزایایی دارد؟
از جمله فواید استفاده از خدمات کوچینگ برای نوجوانان میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- روشن کردن اهداف به طور دقیق: یکی از چالشهای بزرگ نوجوانان این است که نمیدانند دقیقا چه اهدافی در زندگی دارند و تا چه اندازه باید برای دستیابی به آنها تلاش کنند. کوچینگ نوجوانان در نخستین قدمها، به نوجوانان کمک میکند اهداف خود را به درستی تعیین و اولویتبندی کند. این قدم مهم، تاثیر عمیقی در دستیابی به اهداف خواهد داشت.
- شناخت توانمندیها و نقاط ضعف: نوجوانان عموما به دلیل تجربه کم، نمیتوانند به طور واقعبینانه به تواناییهای خود نگاه کنند. این موضوع باعث میشود با بزرگنمایی یا کوچکنمایی درباره پتانسیلهای خود مواجه شوند. یکی از مزایای کوچینگ نوجوانان این است که به فرد کمک میکند از همان ابتدا دید روشنی درباره شخصیت خود داشته باشند.
- افزایش اعتماد به نفس: شناخت واقعبینانه از خود و توانمندیها در جلسات کوچینگ نوجوانان، باعث میشود مراجع از همان سنین نوجوانی اعتماد به نفس بالاتری کسب کند. هرچه تمرکز بر نقاط قوت و تعریف اهداف دقیقتر باشد، این اعتماد به نفس نیز به طور سازندهتری رشد خواهد کرد.
- کمک به بهبود روابط اجتماعی: از جمله مزایای کوچینگ نوجوانان، این است که به مراجعان خود کمک خواهد کرد روابط سالمتری با دیگران برقرار کنند. در این جلسات، قدرت نه گفتن، توانایی ارتباط گسترده با دوستان، والدین و اعضای خانواده و قدرت اعتماد به نفس برای شروع روابط موثر در نوجوانان تقویت خواهد شد.
- بهبود کنترل هیجانات و احساسات: در سنین نوجوانی، استرس شدید، هیجانات ناگهانی و بروز احساسات کنترل نشده بسیار رایج است. کوچ میتواند به نوجوان کمک کند که این احساسات را بهتر کنترل نماید و تصمیمهای هیجانی و تهاجمی نداشته باشد.
- ایجاد توانایی تصمیمگیری موثر: نوجوانان در دورانی از زندگی خود هستند که باید تصمیمهای مهم و سرنوشتساز زیادی بگیرند. از جمله مزایای مراجعه به یک کوچ متخصص در این رده سنی، این است که باعث بهبود قدرت تصمیمگیری خواهد شد.
- کنترل باورهای محدودکننده و مخرب: برخی باورها و اعتقادات فردی و اجتماعی، باعث میشود که نوجوانان از این سنین طلایی برای رشد استفاده نکنند و بعدها شاهد اثرات مخرب آن باشند. در این شرایط، کوچینگ نوجوانان میتواند به کنترل این باورها و تقویت روحیه بلندپروازی مثبت کمک کند.
- تعادل بین زندگی واقعی و شبکههای اجتماعی: یکی از معضلهای بزرگ در نسل جدید، گم شدن در دنیای مجازی و دور شدن از زندگی واقعی است. این مشکل، میتواند به مسیر موفقیت نوجوانان لطمههای جدی و جبرانناپذیری بزند. با این حال، استفاده از شبکههای اجتماعی میتواند به نوبه خود مفید هم باشد. کمک به حفظ تعادل بین این دو مورد، از جمله مزایای کوچینگ است.
فواید کوچینگ نوجوان برای والدین
کوچینگ نوجوانان نه تنها برای خود شخص، بلکه برای والدین او نیز بسیار مفید خواهد بود. از جمله فواید کمک گرفتن از یک کوچ در مسیر تربیت نوجوانان، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- والدین به کمک کوچ نوجوانان میتوانند از عادتهای منفی مانند کنترلگری دور شده و در عوض، به دوستی همراه و نزدیک برای فرزند خود تبدیل شوند.
- احساس درک متقابل بین والدین و نوجوانان در خانوادههایی که از خدمات کوچینگ نوجوانان استفاده میکنند بسیار بیشتر است.
- بهبود اعتماد به نفس و قدرت تصمیمگیری نوجوانان در جلسات کوچینگ، باعث اطمینان خاطر بیشتر والدین برای استقلال فرزندان در آینده خواهد شد.
- والدینی که به طور منظم با کوچ نوجوانان در ارتباط هستند، روند رشد فرزند خود را بهتر درک میکنند و با چالشهای آن آگاهانهتر برخورد خواهند کرد.
- نوجوان با شرکت در جلسات کوچینگ میتواند مسائل خود را راحتتر حل کند و از این نظر، میزان وابستگی او به خانواده کمتر میشود و تنشهای ناشی از این نوع وابستگی کمتر برای والدین به وجود خواهد آمد.
در کل، کوچینگ نوجوانان به والدین ابزارها و راهکارهایی ارائه میدهد که در مواجهه با چالشها و نیازهای نوجوانان به آنها یاری میرساند و باعث بهبود ارتباطات خانوادگی میشود. این فرآیند میتواند به خانوادهها کمک کند تا بهترین شرایط را برای رشد و پیشرفت نوجوانان خود فراهم کنند.
سن مناسب برای کوچینگ نوجوانان
دوره نوجوانی بر اساس معیارها و ملاکهای خاصی تعریف میشود. برخی بلوغ جسمی و جنسی را شروع این دوران میدانند و برخی دیگر اعتقاد دارند شروع نوجوانی، زمانی است که فرد از نظر فکری به بلوغ برسد. با این حال بر اساس اعلام رسمی سازمانهای بینالمللی، سنین ۱۳ الی ۱۹ سالگی به دوران نوجوانی شهرت دارد.
در این دوران، فرد مجموعهای از تغییرات ناگهانی جسمی، جنسی، فکری، عاطفی و هیجانی را تجربه خواهد کرد. مواجهه با این نوع تغییرات که با ترشح هورمونهای پیچیده در بدن همراه هستند، به خصوص بدون آمادگی و پیشزمینه ذهنی، میتواند بسیار دشوار و چالش برانگیز باشد. به همین دلیل در اغلب موارد توصیه میشود پیش از ورود به این دوران، یعنی حدود ۱۱ الی ۱۲ سالگی، به تدریج به دنبال یک کوچ مناسب برای فرزند خود باشید تا با دغدغه کمتری وارد این عرصه حساس شود.
با این حال، به طور کلی نمیتوان سن دقیقی برای مراجعه به کوچ نوجوانان تعیین کرد. بهترین زمان برای مراجعه به کوچ نوجوانان، زمانی است که نوجوان قصد تعیین اهداف بزرگ، تصمیمگیریهای تعیینکننده و یا بهبود برخی احساسات و هیجانات خود را داشته باشد. در کل، اگر قصد دارید فرزند شما این دوره را به راحتی و با امنیت روانی کامل طی کند، حتما به دنبال یک کوچ خوب برای او باشید.
نوجوان در چه زمینههایی نیازمند کوچ است؟
اگرچه هر نوجوانی برای گذراندن دوران نوجوانی با آرامش و امنیت کامل میتواند از خدمات کوچینگ بهرهمند شود، اما کاندیداهای اصلی این نوع کوچینگ، کسانی هستند که در زمینههای زیر دچار چالش شده باشند:
۱- فشارهای تحصیلی
یکی از بزرگترین مشکلات پیش روی نوجوانان، این است که خانواده، مدرسه و جامعه برای فعالیتهای تحصیلی به آنها فشار میآورد. اغلب جوامع، موفقیت تحصیلی را در چارچوبهای خاصی تعریف میکنند و این موضوع باعث آسیب جدی به روان نوجوان خواهد شد. مراجعه به کوچ نوجوانان، میتواند اضطراب ناشی از این فشارها را کم کند و در مقابل، تصمیمهای تحصیلی سازنده و مثبت را پررنگتر سازد. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه پیشنهاد می شود مقاله کوچینگ تحصیلی را مطالعه فرمایید.
۲- نداشتن چشمانداز روشن
سردرگمی، یکی از ویژگیهای بارز نوجوانی است و برای رهایی از آن، چندان نمیتوان به بخت و اقبال تکیه کرد. جامعه، خانواده و همسالان، معیارهای متفاوتی برای تعیین اهداف آینده پیش روی نوجوان میگذارند و انتخاب یکی از این راهها، بسیار دشوار است. کوچ نوجوانان، کمک میکند فرد با توجه به توانایی و شرایط خود، چشماندازی روشن ترسیم کند و کمتر تحت تاثیر نظر دیگران قرار بگیرد.
۳- فشارهای همسالان
این مورد یکی از مسائلی است که اگر در نوجوانی حل نشود، میتواند تا پایان عمر فرد را آزار دهد. ترس از قضاوت دیگران و به خصوص همسالان، موضوعی است که در ذهن نوجوانان بسیار پررنگ و اضطرابآور است. کوچینگ نوجوانان به فرد کمک خواهد کرد که به تصمیمهای درست خود افتخار کند، با اعتماد به نفس کامل، آن را با دیگران در میان بگذارد و حتی در صورت شکست در تصمیمها، ترسی از قضاوت دیگران نداشته باشد.
۴- فرهنگ سنتی ناسالم
متاسفانه در فرهنگ سنتی اغلب جوامع، تفکرات محدودکننده بسیار زیاد است؛ تفکراتی که باعث میشود نوجوانان زندگی را بسیار دشوار و ناعادلانه ببینند. کوچ به نوجوانان کمک میکند این نوع باورها را کنار بزنند و با دید بازتری به زندگی نگاه کنند. ساخت ایدهها و تفکرات جدید در ذهن نوجوانان، به موفقیت آنها بسیار کمک خواهد کرد.
۵- از دست دادن دوستان
موضوع جدایی از دوستان به دلایل مختلف، مسئلهای است که میتواند برای برخی نوجوانان دشوار باشد. این مسئله، از دید بزرگسالان کماهمیت به نظر میرسد، اما در درازمدت میتواند روی اعتماد به نفس فرد تاثیر منفی داشته باشد. کوچ نوجوانان به افراد کمک میکند در شرایط فقدان دوستان، به طور منطقی با شرایط موجود کنار بیایند و احساسات خود را به درستی مدیریت کنند.
۶- دوری از والدین
شکاف نسلها و دور شدن از والدین، برای اغلب خانوادههایی که فرزند نوجوان دارند مشکلساز است. این موضوع در صورت عدم رسیدگی باعث مشکلات ارتباطی شدید و بروز مسائل عاطفی حاد در آینده خواهد شد. کوچ نوجوانان به خانوادهها و فرزندانشان کمک میکند ارتباط بهتری با یکدیگر داشته باشند و تعاملات خود را به سمت و سوی درست هدایت کنند.
۷- تجربه آزار و اذیت
نوجوانان ممکن است در فضاهای مختلف مانند مدرسه، خانه و جامعه توسط افرادی همچون همسالان، معلمان، غریبهها و حتی اعضای خانواده مورد انواع آزارها و زورگوییها قرار بگیرند. قرار گرفتن تحت این نوع فشارها میتواند منجر به ضربههای روحی شدید و کاهش اعتماد به نفس شود. کوچهای نوجوانان، اینگونه آزارها را شناسایی کرده و از نوجوانان در مقابل آنها محافظت میکنند.
۸- نداشتن قدرت تصمیمگیری
نوجوانی، سن تصمیمهای مهم و حساس است. تصمیمهایی همچون تعیین رشته تحصیلی، انتخاب دوستان، تعیین محل تحصیل و مواردی از این قبیل، میتواند روی زندگی آینده فرد تاثیرات عمیقی داشته باشد. از آنجایی که نوجوانان تجربه کمی دارند و نمیتوانند به درستی تصمیم بگیرند، باید از راهنماییهای کوچ متخصص استفاده کنند.
۹- مشکلات ارتباطی
برخی نوجوانان در زمینه روابط اجتماعی، یافتن دوستان مناسب، آداب معاشرت، ارتباط با اعضای خانواده و مواردی از این قبیل مشکل دارند. کوچ نوجوانان در چنین شرایطی میتواند به ریشهیابی مشکل بپردازد و تواناییهای ارتباطی فرد را به شیوهای موثر تقویت کند.
۱۰- فقدان اعتماد به نفس
نداشتن اعتماد به نفس یکی از معضلات رایج در دوران نوجوانی است. مشکلات تربیتی یا فشارهای اجتماعی برای تحمیل معیارها و استانداردهای مختلف به نوجوانان، میتواند باعث بروز این مشکل شود. در این شرایط، حضور یک کوچ در زندگی فرد میتواند تاثیر خوبی بر بهبود شرایط داشته باشد.
۱۱- مشکلات فضای مجازی
حضور نوجوانان در فضای مجازی معضلات فراوانی به دنبال دارد؛ از اتلاف وقت و انرژی گرفته تا دنبال کردن الگوهایی که به هیچ عنوان برای زندگی در دنیای واقعی مناسب نیستند. در این شرایط، کوچ میتواند به طور منطقی و موثر با نوجوان وارد گفت و گو شود و او را به استفاده درست از این فضا ترغیب نماید.
۱۲- عدم پذیرش مسئولیت
کسانی که در سنین نوجوانی از مسئولیتهایی همچون درس خواندن، کمک به والدین، کمک به دوستان و موارد مشابه سر باز میزنند، در سنین بزرگسالی نیز نمیتوانند از پس مسئولیتهای مهم و سنگین فردی و اجتماعی بربیایند. یکی از زمینههای مهم پیوند کوچینگ و نوجوانان، حوزه مسئولیتپذیری است.
تفاوت کوچینگ و منتورینگ نوجوانان چیست؟
کوچینگ و منتورینگ از پایه و اساس با یکدیگر متفاوت هستند. برای درک تفاوتهای ریشهای این دو موضوع، میتوانید به مقاله «تفاوت کوچینگ و منتورینگ» مراجعه کنید. در حوزه نوجوانان نیز این دو مفهوم تعاریف و کاربردهای متفاوتی دارند.
منتورینگ نوجوانان، به معنی حضور یک فرد متخصص در رشتههای خاص در کنار فرد نوجوان است. این شخص میتواند در حوزه درسهای خاص، رشتههای تحصیلی یا مهارتهای مورد نیاز نوجوان تخصص داشته باشد. منتور از تجربههای خود در حوزه تخصصی استفاده میکند و با انتقال این تجربیات به نوجوان، در مسیر موفقیت با او همراه میشود. منتورینگ برای نوجوانانی مناسب است که حوزه استعداد خود را در رشته خاصی پیدا کردهاند و میخواهند آن را به طور جدی دنبال کنند. منتور میتواند یکی از معلمان، اعضای خانواده یا دیگر افراد بزرگسال که تجربیات ارزشمندی دارند باشد.
کوچینگ نوجوانان، روی بهبود انگیزه، کنترل هیجانات و شناخت شخصیت و اهداف نوجوان تمرکز دارد. در این فرایند، تمرکز روی رشته یا حوزه خاصی نیست؛ بلکه بهبود کیفیت زندگی فرد در دوره نوجوانی ملاک است. کوچ، به نوجوان کمک میکند اهداف روشنتری برای خود ترسیم نماید، تواناییهای خود را بشناسد و در مسیر موفقیت گام بردارد. کوچ نوجوانان، فردی متخصص و با تجربه در زمینه کوچینگ است و عموما در چارچوب خانواده یا مدرسه نیست. جلسات کوچینگ رسمیتر از منتورینگ هستند و در آنها، تمرکز بر رشد فردی و شخصیتی نوجوان است.
روش کار کوچ نوجوانان چگونه است؟
اینکه کوچینگ در زمینه نوجوانان چگونه عمل میکند، بستگی به سبک و رویکرد هر کوچ دارد؛ اما در کل، کوچینگ نوجوانان از روشهای فعالیتمحور، مشارکتی و تحولآفرین برخوردار است. در زیر چند مرحله اصلی روش کار کوچ نوجوانان را که اغلب کوچها از آن پیروی میکنند خواهید شناخت:
- بررسی وضعیت فعلی: کوچ در ابتدا نیاز دارد وضعیت فعلی نوجوان را در زمینههای مختلف مانند تحصیلی، اجتماعی، خانوادگی و روحی مورد بررسی قرار دهد. این به کوچ کمک میکند تا درک دقیقی از چالشها و فرصتهای موجود در زندگی او پیدا کند.
- تعیین اهداف: کوچ با همکاری نوجوان، به تعیین اهداف کوتاه و بلندمدت میپردازد. اهداف باید مرتبط با زندگی شخصی، تحصیلی، خانوادگی و سایر زوایای زندگی نوجوان باشند.
- شناسایی و توسعه مهارتها: کوچ به نوجوان کمک میکند نقاط قوت و ضعف خود را شناسایی کرده و با توجه به نگرش واقعبینانه به خود، به توسعه مهارتها بپردازد. این مهارتها میتوانند شامل مهارتهای زندگی روزمره، مهارتهای ارتباطی، مهارتهای مدیریت زمان و دیگر مهارتهای مورد نیاز برای رشد و پیشرفت باشند.
- استفاده از سوالات تحولآفرین: کوچ از سوالاتی استفاده میکند که به نوجوان کمک میکند به نگاه انتقادی به زندگی، تحلیل کردن و ایجاد تغییرات مثبت در زندگیاش فکر کند.
- ایجاد انگیزه برای عمل: کوچ به نوجوان کمک میکند با توجه به تواناییهایی که دارد، انگیزه تحقق رویاهایش را به دست آورد. در جلسات کوچینگ، برنامههایی برای دستیابی به اهداف تعیین شده تدوین میشوند که نوجوان موظف به اجرای آنها است. کوچ نقش انگیزشی و حمایتی دارد تا مطمئن شود نوجوان به برنامهها پایبند است.
- ارزیابی و بازخورد: در طول زمان، کوچ نوجوان را ارزیابی میکند و به او بازخورد سازنده میدهد. این کار باعث میشود نوجوان در مسیر صحیح قرار بگیرد و اگر نیاز به تغییر در برنامهها و راهبردها وجود داشت، اقدامات لازم انجام شود.
کوچ نوجوانان در تمامی مراحل، از اعتماد به نفس و انگیزه درونی مراجع خود حمایت میکند و سعی در تقویت قابلیتها و استقلال او دارد. در نهایت، جزئیات اینکه جلسات کوچینگ نوجوانان به چه صورت است، با توجه به نیازها و اهداف نوجوان مشخص خواهد شد.
کوچ نوجوانان چه ویژگیهایی دارد؟
نوجوانی سن حساسی است و به همین دلیل، کوچهایی که میخواهند با این رده سنی کار کنند باید دارای ویژگیهای خاصی باشند. از جمله ویژگیهای یک کوچ نوجوانان حرفهای میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- قابل اعتماد است و نوجوان میتواند بدون ترس از قضاوت، تمامی احساسات درونی خود را با او در میان بگذارد.
- شنونده خوبی است، صبورانه به سخنان نوجوانان گوش میکند و بدون هیچگونه پیشداوری و قضاوت شخصی، به آنها بازخورد میدهد.
- با دنیای نوجوانان و حساسیتهای خاص آنها آشنایی دارد. کسی که از علایق و دیدگاههای نوجوانان آگاهی داشته باشد، بهتر میتواند جلسات کوچینگ را مدیریت کند.
- از توانایی ارتباطی بالایی برخوردار باشد؛ کوچ نوجوانان باید قدرت ارتباط اجتماعی بالایی داشته باشد تا در عین ارتباط موثر با نوجوان، بتواند این توانایی را در مراجعان خود نیز بهبود ببخشد.
- آگاهی از مهارتهای زندگی یکی از مهمترین ویژگیهای کوچ نوجوانان است، زیرا بخش مهمی از مشکلات دوران نوجوانی به فقدان این مهارتها مربوط میشود.
- کوچ نوجوانان باید با ابزارها و مدلهای کوچینگ آشنایی کامل داشته باشد تا بتواند از آنها در زمینه راهنمایی مراجعان خود استفاده کند.
- توانایی طرح سوالات به جا، انگیزشی و تفکر برانگیز، از جمله مهارتهای مهمی است که کوچهای نوجوانان باید به آن توجه ویژه داشته باشند.
- در نهایت، بدیهی است که کوچ نوجوانان باید در زمینه کوچینگ تخصص کامل و جامع داشته باشد و به طور منظم، دانش خود را به روز رسانی کند!
سخن پایانی
نوجوانی، دورانی است که هر کس بتواند آن را با آرامش و موفقیت سپری کند، آینده درخشانی در انتظارش خواهد بود. استفاده از خدمات کوچینگ نوجوانان، یکی از روشهای عبور سالم و بیدغدغه از این دوران پرچالش و حساس است. امیدواریم با توجه به نکات این مقاله، بتوانید بهترین کوچ را برای فرزند نوجوان خود انتخاب کنید.
دیدگاهتان را بنویسید