کوچینگ اجرایی چیست و چه تأثیری بر افراد و سازمان‌ها دارد؟

رسیدن به مرحله مدیریت یا سطح ارشد در یک سازمان، می‌تواند برای هر کسی یکی از ایده‌آل‌های شغلی باشد؛ با این حال، رشد شغلی صرفا به لذت و خوشی محدود نمی‌شود و چالش‌های بزرگی نیز پیش روی شما خواهد گذاشت. هر چه به سطوح بالاتر شغلی نزدیک شوید، چالش‌ها بیشتر و پیچیده‌تر خواهند شد؛ به همین دلیل حتی حرفه‌ای‌ترین افراد هم ممکن است جایی در مسیر شغلی حس کنند برای بهبود عملکرد، نیاز به کمک و راهنمایی یک متخصص دارند. کوچینگ اجرایی با نام تخصصی Executive Coaching، یکی از بهترین انتخاب‌ها برای مدیران و افراد عالی‌رتبه‌ای است که قصد دارند عملکرد خود را به بهترین سطح ممکن برسانند. قبل ادامه این مقاله پیشنهاد می‌شود مقاله کوچینگ چیست را در ابتدا مطالعه کنید.

کوچینگ اجرایی چیست؟

کوچینگ اجرایی با نام‌های performance coaching، Executive Coaching، و همچنین 1:1 Coaching هم شناخته می‌شود. در فرایند این حوزه از انواع کوچینگ ،‌یک فرد متخصص با عنوان کوچ با مدیران ارشد، مدیران اجرایی و کارمندان عالی‌رتبه وارد تعامل می‌شود تا با تکنیک‌های خاصی، عملکرد حرفه‌ای آن‌ها را بهبود ببخشد. در جلسات کوچینگ اجرایی، عمده تمرکز روی بهبود هوش هیجانی، افزایش قدرت تاثیرگذاری و بالا بردن خودآگاهی افراد است.

این نوع کوچینگ می‌تواند به صورت دوجانبه برای فرد و سازمان مفید باشد؛ زیرا از سویی با بهبود عملکرد شخص در محیط حرفه‌ای، موجب افزایش اعتماد به نفس و رضایت شغلی خواهد شد و از سوی دیگر، با افزایش بهره‌وری افراد، به تحقق اهداف سازمان کمک خواهد کرد.

کوچینگ اجرایی چه چیزهایی نیست؟

برای اینکه بتوانید مفهوم کوچینگ اجرایی را بهتر درک کنید، باید بدانید که برخی فعالیت‌ها و وظایف، در حوزه کوچینگ اجرایی قرار نمی‌گیرند. شناخت این نوع نکات، باعث می‌شود با واقع‌بینی بیشتری به کوچینگ نگاه کنید و نتایج بهتری از آن به دست آورید. فرایند کوچینگ اجرایی، شامل کارهای زیر نمی‌شود:

۱- کوچینگ اجرایی مشاوره نیست!

کوچ اجرایی وظیفه ندارد در صورت بروز مشکلات روحی یا مسائل روانشناختی در افراد، مداخله خاصی انجام دهد. فرایند کوچینگ اجرایی با مشاوره و روان‌درمانی فرق دارد؛ کوچ بیشتر در نقش انگیزه بخش ظاهر می‌شود و می‌تواند به مدیران کمک کند با شناخت بیشتر از خود، عملکرد اجرایی بهتری داشته باشند. بنابراین اگر احساس می‌کنید نیاز به کسی دارید که به شما مشاوره و راهکار ارائه دهد، کوچ اجرایی گزینه مناسبی نیست.

۲- قرار نیست کسی برای شما برنامه‌ریزی کند!

بسیاری از افراد تصور می‌کنند با مراجعه به کوچ، می‌توانند یک برنامه جامع و کامل از او دریافت کنند و به این وسیله، عملکرد خود را بهبود ببخشند. با این حال، کوچ اجرایی به هیچ عنوان به طور مستقیم برای شما برنامه‌ریزی نخواهد کرد. در فرایند جلسات، کوچ به شما کمک می‌کند توانمندی‌های خود را بشناسید، اهداف خود را روشن کنید، اولویت‌بندی داشته باشید، به خودآگاهی برسید و سپس با توجه به این نکات برای خود برنامه بچینید. بنابراین اگر به دنبال برنامه‌ای آماده برای بهبود عملکرد هستید، کوچ اجرایی نمی‌تواند کمکی به شما بکند.

۳- خبری از راهکارهای آماده نیست!

گاهی چالش‌ها و مشکلاتی در محیط کار بروز می‌کنند که برای حل آن‌ها، نیاز به راهنمایی یک فرد باتجربه داریم. این فرد، می‌تواند یکی از متخصصان حوزه کاری ما یا مشاور کسب و کار باشد؛ اما قطعا کوچ اجرایی نیست! اگر حس می‌کنید در زمینه‌های تخصصی شغلی، نیاز به ارائه راهکار و راهنمایی یک فرد با تجربه دارید، بهتر است از منتورینگ یا مشاوره کمک بگیرید؛ زیرا کوچ اجرایی وظیفه دخالت در این امور را ندارد.

۴- کوچ اجرایی به شما آموزش نمی‌دهد!

یادگیری برای پیشرفت شغلی یکی از مهم‌ترین اصول است؛ اما برای دستیابی به دانش جدید در حوزه شغلی نمی‌توانید سراغ کوچ بروید. کوچ اجرایی، تنها می‌تواند به شما کمک کند با کسب خودآگاهی، متوجه شوید باید چه نکاتی را بیاموزید و شما را به یادگیری آن‌ها ترغیب کند؛ اما به هیچ عنوان نمی‌تواند در نقش مربی یا استاد ظاهر شود و نکات آموزشی را مستقیم به شما انتقال دهد.

۵- کوچینگ اجرایی با کوچینگ شغلی فرق دارد!

یکی از نکاتی که باید به آن توجه ویژه داشته باشید، این است که کوچینگ اجرایی کاملا با کوچینگ شغلی متفاوت است. کوچینگ شغلی، روی مواردی همچون افزایش رضایت شغلی، تغییر شغل، انطباق با محیط شغلی جدید، یافتن استعدادهای شغلی و موارد مشابه تمرکز دارد و می‌تواند حتی برای افرادی که هنوز وارد بازار کار نشده‌اند نیز مفید باشد. این در حالی است که کوچینگ اجرایی، به طور تخصصی روی بهبود عملکرد مدیران و افراد عالی‌رتبه در سازمان تمرکز دارد و کاملا با کوچینگ شغلی متفاوت است.

۶- بیزینس کوچینگ با کوچینگ اجرایی متفاوت است!

اگر قصد دارید کسب‌وکار خود را بهبود ببخشید، درآمد حاصل از فروش را افزایش دهید، تکنیک‌های فروش را تغییر دهید یا به طور کلی، روی بیزینس خود تغییرات بزرگ و کوچک اعمال کنید، باید از بیزینس کوچینگ  استفاده کنید نه کوچینگ اجرایی! این نوع کوچینگ، می‌تواند روی بهبود عملکرد مدیران تاثیرگذار باشد و به طور غیرمستقیم، باعث بهبود سازمان شود، اما به شکل مستقیم برای رشد کسب‌وکارها استفاده نمی‌شود.

وظایف کوچ اجرایی

کوچ‌های اجرایی نقش مهمی در بهبود عملکرد مدیران و رشد سازمان‌ها ایفا می‌کنند. کسانی که از این نوع کوچینگ استفاده می‌کنند، باید از یک کوچ خوب انتظارات زیر را داشته باشند:

۱- روشن‌سازی اهداف

کوچ باید به مدیران کمک کند اهداف شخصی و سازمانی را بهتر درک کنند و بتوانند طبق اولویت آن‌ها را در کنار یکدیگر بچینند. مدیرانی که در سطوح بالای سازمان قرار دارند، گاه ممکن است در تحلیل اهداف و اولویت‌بندی آن‌ها دچار مشکل شوند؛ کوچ می‌تواند به ذهن اینگونه مدیران نظم ببخشد و آن‌ها را راهنمایی کند.

۲- کمک به خودآگاهی

کوچ‌های اجرایی می‌توانند در عمیق‌ترین بخش‌های ذهنی و شخصیتی مدیران رسوخ کنند و به آن‌ها کمک کنند با دید روشن‌تری با شخصیت درونی خود مواجه شوند. مدیران برای اینکه بتوانند عملکرد بهتری داشته باشند و روی دیگران تاثیر عمیق‌تری بگذارند، پیش از هر چیزی باید خود را بهتر بشناسند. کوچ اجرایی وظیفه دارد با پرسشگری دقیق، توانمندی‌ها و ضعف‌های فرد را به او بشناساند.

۳- تنظیم برنامه رشد

کوچ‌های اجرایی وظیفه دارند به مراجعان خود کمک کنند برنامه‌ای روشن و دقیق برای رشد و پیشرفت خود بچینند. مدیران، هرچه در درجات بالاتری قرار بگیرند، مقاومت بیشتری به تغییر و بهبود خود نشان خواهند داد؛ حضور کوچ می‌تواند انگیزه‌های درونی برای رشد و پیشرفت را افزایش دهد و در افراد، شجاعت لازم را برای تدوین برنامه‌ای دقیق در جهت رشد، به وجود آورد.

۴- کمک به تقویت هوش هیجانی

مدیران اجرایی و افراد بالادستی در سازمان‌ها، به طور منظم با افراد زیادی در ارتباط هستند. این نوع افراد باید شخصیتی قوی، محکم و موثر داشته باشند و بتوانند در شرایط مختلف، احساسات و هیجانات خود را کنترل کنند. کوچ‌های اجرایی بخشی از زمان جلسات را صرف بهبود هوش هیجانی افراد می‌کنند و به آن‌ها کمک می‌کنند در شرایط مختلف، روی احساسات و انرژی‌های درونی خود مدیریت داشته باشند و بهترین تصمیم‌های ممکن را بگیرند.

۵- ایجاد انگیزه و تشویق

مدیران و انسان‌های بزرگ و تاثیرگذار، پتانسیل این را دارند که تغییرهای شگفت‌انگیزی به وجود بیاورند. کوچ اجرایی، وظیفه دارد به این افراد کمک کند در مسیر اهداف بلندپروازانه خود قرار بگیرند، از شکست نهراسند و با قدرت به مسیر خود ادامه دهند. حفظ انگیزه افراد در مسیر پیشرفت و تشویق آن‌ها برای ادامه راه، یکی از مهم‌ترین نقش‌های کوچ در رشد مدیران است.

۶- انتقاد شجاعانه و صریح

مدیران، عادت کرده‌اند که در فضاهای شغلی دیگران را کنترل و هدایت کنند، به همین دلیل، از کمتر کسی حرف‌شنوی دارند و ممکن است در برابر سخنان کوچ اجرایی نیز موضع بگیرند. کوچ وظیفه دارد با صراحت و شجاعت تمام، نکات ضروری را به مدیران گوشزد کند و از آن‌ها بخواهد در مسیر تغییر و بهبود اوضاع قدم بردارند.

۷- طرح پرسش‌های اصولی

یکی از مهم‌ترین وظایف کوچ اجرایی این است که روحیه پرسشگری خود را همیشه حفظ کند و سوال‌های چالش‌برانگیز و اصولی مطرح کند. این سوال‌ها باعث می‌شوند مخاطب به شکل عمیق‌تری به مسائل بیندیشد، جزئیات بیشتری را بیان کند و در نهایت، تصمیم‌های منطقی‌تری بگیرد.

۸- گوش دادن فعال

چیزی که یک مربی به عنوان یک کوچ اجرایی باید به آن توجه ویژه داشته باشد، این است که مراجعان او، همگی مدیران و افراد رده بالا هستند؛ بنابراین حرف‌های مهم بسیار زیادی برای گفتن خواهند داشت. کوچ اجرایی باید شنونده بسیار خوبی باشد و به تمامی نکاتی که مراجع به آن‌ها اشاره می‌کند، با دقت تمام گوش دهد. حتی ریزترین و جزئی‌ترین نکته‌ها هم می‌توانند در تصمیم‌گیری‌های مهم و کلان موثر باشند و دقت به این نوع نکات، هنر کوچ را نشان خواهد داد.

۹- شناسایی فرصت‌های توسعه

اگرچه کوچ اجرایی وظیفه ندارد به طور مستقیم در مسیر رشد و یادگیری مدیران ارشد دخالتی داشته باشد، اما می‌تواند مسیر توسعه را برای آن‌ها روشن‌تر کند. یکی از وظایف مهم کوچ این است که فرصت‌های رشد و توسعه را با توجه به پتانسیل‌ها و نیازهای موجود شناسایی کند و افراد را به سوی آن‌ها هدایت نماید. این مورد، روی بهبود عملکرد اجرایی و توسعه سازمان بسیار موثر خواهد بود.

۱۰- نظارت بر پیشرفت و بازخورد

کوچ اجرایی باید به صورت منظم روی نحوه عملکرد مدیران و رهبران نظارت کامل داشته باشد. این نظارت، با دریافت گزارش عملکرد در بازه‌های زمانی مشخص امکان‌پذیر است. پس از نظارت بر عملکرد مدیران، کوچ می‌تواند بازخوردهای سازنده‌ای به آن‌ها رائه دهد و باعث بهبود عملکرد شود.

چه کسانی باید از کوچینگ اجرایی استفاده کنند؟

شاید با خود تصور کنید که این نوع کوچینگ هم مانند انواع دیگر، می‌تواند برای هر کسی مفید باشد؛ اما اینطور نیست! کوچینگ اجرایی حوزه‌ای تخصصی و ویژه است که تنها برای عده محدودی از افراد مفید و موثر واقع خواهد شد.

فعالیت مربیان اجرایی در ابتدای امر تنها به مدیران ارشد محدود می‌شد؛ یعنی تنها کسانی سراغ این نوع کوچینگ می‌رفتند که در سازمان‌های بزرگ و سطوح کلان، وظایف مدیریتی و اجرایی بر عهده داشتند. پس از مدتی، این حوزه کمی گسترش یافت و در حال حاضر، علاوه بر مدیران ارشد، سایر سطوح مدیریتی در سازمان نیز می‌توانند از این خدمات استفاده کنند.

به این معنا که فرقی نمی‌کند مدیر عامل باشید، رهبری هیات مدیره را بر عهده داشته باشید یا تنها هدایت یک تیم بر عهده شما باشد؛ در صورتی که که سطوح ارشد هستید و قرار است گروهی از افراد را مدیریت کنید، کوچینگ اجرایی به شما کمک خواهد کرد.

به طور کلی، اگر وظایف مدیریتی بر عهده دارید و دارای یکی از شرایط زیر هستید، حتما سراغ یک کوچ اجرایی خوب و حرفه‌ای بروید:

1.  کسی را ندارید که به شما بازخورد دهد: اغلب مدیران، به خصوص کسانی که در سطوح بسیار بالا قرار دارند، نمی‌توانند از افراد درون سازمان بازخوردهای درست و صادقانه دریافت کنند. این در حالی است که فرایند پیشرفت تنها در صورتی امکان‌پذیر است که ما بتوانیم انتقادهای دیگران را بشنویم. کوچ اجرایی با نگاهی که از بیرون به عملکرد مدیران دارد، می‌تواند به طور منظم به آن‌ها بازخورد دهد و به رشدشان کمک کند.
2. می‌خواهید استعدادهای کلیدی خود را توسعه ببخشید: افرادی که مدیر هستند و قصد دارند استعدادهای کلیدی خود را رشد و توسعه دهند، می‌توانند از کوچ اجرایی کمک بگیرند. کوچ با گفت‌وگوهای سازند، طرح پرسش‌های چالشی و کمک به خودآگاهی، باعث می‌شود فرد بیشتر توانایی‌ها و ضعف‌های خود را بشناسد. این موضوع باعث می‌شود افراد بهتر بتوانند درباره مهارت‌هایی که نیاز به رشد و توسعه دارند تصمیم بگیرند.
3. دوست دارید ابتکار بیشتری در مدیریت به خرج دهید: خلاقیت و ابتکار، یکی از رازهای بزرگ رشد و پیشرفت است. مدیرانی که می‌توانند امور معمول را به شیوه‌ای خلاقانه‌تر پیش ببرند، اغلب بسیار موفق‌تر از سایرین هستند. در صورتی که شما هم ایده‌های خام زیادی در ذهن دارید و می‌خواهید در جهت بهبود عملکرد اجرایی، از آن‌ها استفاده کنید، می‌توانید از یک کوچ اجرایی کمک بگیرید.

فواید کوچینگ اجرایی چیست؟

کوچینگ اجرایی نه تنها روی بهبود عملکرد افراد به عنوان مدیر و رهبر تاثیرگذار است، بلکه می‌تواند روی رشد سازمان نیز تاثیرگذار باشد. بر همین اساس، فواید کوچینگ اجرایی به دو دسته تقسیم می‌شوند:

برای افراد

مدیرانی که از خدمات کوچینگ اجرایی استفاده می‌کنند، می‌توانند از خدمات زیر بهره‌مند شوند:

۱- بهبود عملکرد اجرایی

بر اساس آمارهای رسمی سایت Better-Up، مدیرانی که از خدمات کوچینگ اجرایی استفاده می‌کنند، تا ۷۰ درصد بهبود عملکرد فردی در محیط کار را گزارش کرده‌اند. این افراد اعتقاد دارند استفاده از این نوع خدمات، در دستیابی به اهدافشان به آن‌ها کمک شایانی کرده است.

۲- توسعه ارتباطات

مدیران به مهارت‌های ارتباطی نیاز شدیدی دارند؛ زیرا به طور منظم باید با سایر کارکنان و حتی افرادی بیرون از سازمان در تعامل باشند. یکی از مزایای کوچینگ اجرایی این است که در صورت ضعف در مهارت‌های ارتباطی، می‌تواند ریشه‌های مشکل را بیابد و به بهبود آن‌ها بسیار کمک کند.

۳- رشد مهارت‌های رهبری

فرقی نمی‌کند مدیریت یک بخش کلان بر عهده شما باشد یا تیم‌های کوچک؛ در هر صورت باید مهارت‌های رهبری همچون جسارت، قاطعیت، تاثیرگذاری و مواردی از این قبیل را در وجود خود تقویت کنید. یکی از مزایای کوچینگ اجرایی در سطح فردی، این است که به افراد کمک می‌کند اینگونه مهارت‌ها را در وجود خود بیشتر پرورش دهند.

۴- افزایش خودآگاهی

مزیت بزرگ کوچینگ اجرایی برای افرادی که در سطوح بالای سازمان مشغول فعالیت هستند، این است که منجر به خودآگاهی و شناخت دقیق آن‌ها از شخصیت خودشان می‌شود. هرچه شناخت یک مدیر از توانایی‌ها و نقاط ضعف خود بیشتر و عمیق‌تر باشد، بهتر می‌تواند به وظایف خود عمل کند. یکی از نکاتی که به طور مستقیم روی بهبود عملکرد اجرایی تاثیر دارد همین مورد است.

۵- بهبود انگیزه

ناامیدی، شکست‌های پی‌درپی، اضطراب یا عدم اعتماد به نفس کافی، می‌تواند روی عملکرد اجرایی مدیران بسیار موثر باشد. همه این موارد، ریشه در انگیزه‌های درونی فرد دارند و اگر این انگیزه‌ها تقویت شوند، عملکرد مدیران نیز بسیار بهتر خواهد شد. از جمله مزایای مهم کوچینگ اجرایی، کمک به تقویت انگیزه و تشویق افراد به جسارت و شجاعت در عملکرد است.

۶- کنترل هیجانات

هیجانات منفی یا مثبت تاثیر زیادی در عملکرد اجرایی مدیران در محیط کار دارند. گاهی یک عصبانیت ناگهانی یا حتی اشتیاق بیش از حد، می‌تواند همه برنامه‌ها را دچار اختلال کند. از جمله فواید کوچینگ اجرایی برای مدیران، این است که به آن‌ها کمک می‌کند احساسات درونی خود را بهتر بشناسند و کنترل بیشتری روی آن‌ها داشته باشند.

۷- تعادل بین کار و زندگی

برخی مدیران آنقدر غرق اهداف سازمانی خود می‌شوند که فراموش می‌کنند به هدف‌های فردی خود بیندیشند. عدم تعادل بین کار و زندگی، به تدریج می‌تواند به عملکرد اجرایی افراد آسیب بزند و آن‌ها را از مسیر اهداف حرفه‌ای خارج کند. یکی از مزایای بزرگ کوچینگ اجرایی، این است که به افراد کمک می‌کند تعادل را بین مسائل حرفه‌ای و زندگی شخصی حفظ کنند.

برای سازمان‌ها

اگرچه هدف کوچینگ اجرایی این است که به بهبود عملکرد مدیران کمک کند، اما این فرایند روی سازمان نیز تاثیرات عمیق و طولانی‌ مدتی خواهد داشت که قابل چشم‌پوشی نیستند. از جمله مزایای مهم کوچینگ اجرایی برای سازمان‌ها، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱- بهبود عملکرد تیم‌ها

وقتی عملکرد بخش‌های مدیریتی بهبود پیدا کند و عملکرد اجرایی مدیران پیشرفت کند، تیم‌ها نیز به تدریج رشد خواهند کرد. مدیریت بهتر، همدلی بیشتر و تصمیم‌گیری‌های اصولی، باعث می‌شود تیم‌ها بهتر در مسیر اهداف حرکت کنند و این موضوع، کاملا از بهبود عملکرد مدیر نشأت می‌گیرد.

۲- تقویت فرهنگ سازمانی

مدیران تاثیر بسیار زیادی روی تعیین و اجرای فرهنگ‌های سازمانی دارند. هرچه مدیر بیشتر به این نوع فرهنگ‌ها پایبند باشد و قاطعیت بیشتری برای اجرای آن‌ها به خرج دهد، باقی اعضا نیز به رعایت آن‌ها ترغیب خواهند شد. کوچینگ اجرایی روی تعیین فرهنگ‌ها تاثیری ندارد؛ اما از آن‌جایی که باعث افزایش توانمندی‌های مدیریتی و بهبود عملکرد مدیران ارشد می‌شود، می‌تواند روی تقویت این فرهنگ‌ها موثر باشد.

۳- حرکت در مسیر اهداف

حرکت در مسیر اهداف سازمان و دستیابی به آن‌ها، نیاز به مدیرانی دارد که در وهله اول خود به فرهنگ‌ها پایبند باشند و در وهله دوم، بتوانند سایر اعضا را به حرکت در این مسیر ترغیب کنند. کوچینگ اجرایی، با بهبود مهارت‌های مدیریتی، رشد اعتماد به نفس و بهبود انگیزه‌های مدیران، می‌تواند روی این موضوع تاثیر غیرمستقیم داشته باشد.

۴- تعیین چشم‌اندازهای جدید

همانطور که پیشتر اشاره کردیم، کوچینگ اجرایی می‌تواند به مدیران کمک کند که در عملکرد خود، ابتکارات بیشتری به خرج دهند. وقتی مدیران خلاق‌تر و پویاتر باشند، می‌توانند چشم‌اندازهای نوینی برای کسب‌وکارها تعریف کنند و موجب تغییرات شگرف در سازمان شوند.

فرایند کوچینگ اجرایی چگونه است؟

بسته به اهداف مراجعان، جلسات کوچینگ اجرایی ممکن است ۶ ماه یا بیشتر طول بکشد. تداوم جلسات کوچینگ، باعث می‌شود تاثیرات آن بیشتر و عمیق‌تر شوند و عملکرد افراد، پیشرفت بیشتری داشته باشد. به طور کلی، فرایند کوچینگ اجرایی به شکل زیر پیش می‌رود:

۱- مرحله اول: کسب اطلاعات و آگاهی‌بخشی

در نخستین مراحل کوچینگ اجرایی، کوچ باید درباره مراجع خود اطلاعات جامع و کاملی به دست آورد. اینکه فرد در چه سطحی از سازمان مشغول فعالیت است، عملکرد او تا چه اندازه روی باقی اعضا موثر است، دستاوردهای او تا کنون چه چیزهایی بوده‌اند و از این پس قصد دارد به چه چیزهایی دست پیدا کند باید مشخص شود.

۲- مرحله دوم: تعیین اهداف و چشم‌اندازها

هر مراجعی با یک سری اهداف کلی به کوچ اجرایی مراجعه می‌کند. در برخی موارد، ممکن است مراجع خود تا حدودی با جزئیات اهدافش آشنایی داشته باشد، اما در اغلب موردها لازم است کوچ، جلساتی را به تعیین دقیق اهداف و اولویت‌بندی آن‌ها اختصاص دهد. در این جلسات، روی شرایط و امکانات مراجع تمرکز می‌شود و سپس با توجه به آن‌ها، اهداف به طور دقیق و ریز به ریز، طبقه‌بندی خواهند شد.

۳- مرحله سوم: شناسایی و تقویت توانمندی‌ها

مدیران اغلب کسی را ندارند که صادقانه به آن‌ها بازخورد دهد و بدون اغراق، درباره توانمندی‌ها و ضعف‌هایشان به آن‌ها کمک کند. به همین دلیل، در بسیاری از موارد فرایند رشد افراد پس از رسیدن به سطوح مدیریتی متوقف می‌شود. در جلسات کوچینگ، توانمندی‌ها و ضعف‌های افراد از عمیق‌ترین بخش‌های وجودی آن‌ها بیرون کشیده و سپس، درباره نحوه بهبود آن‌ها صحبت می‌شود. این کار به افراد کمک می‌کند زمان خود را صرف یادگیری و آموزش نکاتی کنند که واقعا برایشان کارآمد و مفید است و در مسیر دستیابی به اهداف، به آن‌ها کمک می‌کند.

۴- مرحله چهارم: تدوین برنامه و اجرای آن

پس از اینکه مدیران با کمک کوچ اجرایی، اهداف و پتانسیل‌های خود را مشخص کردند، نوبت به تدوین برنامه می‌رسد. در این مرحله، کوچ نقش راهنما و هدایتگر را دارد؛ به این معنا که تمامی زوایای مربوط به اهداف را برای فرد روشن می‌کند و سپس از او می‌خواهد برنامه‌ای دقیق تدوین کند. در مراحل تدوین برنامه، کوچ می‌تواند با طرح سوال‌هایی ذهن مراجع را به چالش بکشد و باعث بازنگری و بهبود برنامه‌ها شود. اجرای تمامی مراحل برنامه، بر عهده خود فرد است و در این فرایند، کوچ نقش نظارتی خواهد داشت.

۵- مرحله پنجم: ارزیابی عملکرد مراجع

همانگونه که گفتیم، کوچ حین اجرای برنامه‌های تدوین شده، روی عملکرد مراجع نظارت دارد. کوچ باید در این مرحله، تمامی داده‌ها و جزئیات مهم را جمع‌آوری کند. نحوه عملکرد فرد، تاثیر آن بر دیگران، میزان پیشرفت حاصل شده در طی زمان و مدتی که برای اجرای برنامه‌ها صرف می‌شود، داده‌های مهم و تاثیرگذاری هستند که کوچ باید به آن‌ها توجه ویژه‌ای نشان دهد.

۶- مرحله ششم: ارائه بازخوردهای سازنده

در آخرین مراحل فرایند کوچینگ اجرایی، کوچ باید به مراجع خود بازخوردهایی ارائه دهد که به بهبود عملکرد او کمک کند. این بازخوردها می‌توانند روی روند برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری مراجع اثرگذار باشند. البته باید به این نکته توجه کنید که لزوما پس از ارائه بازخورد و بهبود عملکرد، کوچینگ اجرایی به پایان نخواهد رسید؛ زیرا امکان دارد اهداف و نیازهای جدیدی طی جلسات مطرح شوند و مراجع، نیاز به ادامه فرایند داشته باشد. در کل، طول این نوع جلسات کاملا بستگی به نیاز مراجع و تشخیص کوچ دارد.

کاربرد کوچینگ اجرایی

افراد تصور می‌کنند با رسیدن به سطوح ارشد در حوزه شغلی خود، دیگر نیازی به کمک و راهنمایی دیگران نخواهند داشت، اما وقتی به این مرحله می‌رسند، متوجه می‌شوند که حضور یک فرد آگاه و متخصص برای ارائه بازخورد و انتقاد در کنار آن‌ها ضروری است. کوچ اجرایی، می‌تواند به خوبی از پس این کار بربیاید و به بهبود عملکرد مدیران و کارمندان ارشد کمک کند. کاربردهای کوچینگ اجرایی، شامل موارد زیر است:

آغاز پرقدرت مشاغل سطح بالا

وقتی مدتی در یک شغل و یک سطح خاص مشغول به کار هستید، به آن فضا خو می‌گیرید؛ به همین دلیل پس از ارتقا‌ء درجه، ممکن است دچار سردرگمی شوید. کوچینگ اجرایی به افراد کمک می‌کند در نخستین مراحل ورود به سطوح ارشد، بهترین عملکرد را از خود نشان دهند. شروع پرقدرت، هم منجر به افزایش اعتماد به نفس می‌شود و هم می‌تواند روی تصمیم‌ها و رفتارهای بعدی تاثیرگذار باشد.

مدیریت هیجانات شغلی

هرچه مسئولیت‌های شما بیشتر شوند، فشار و استرس شغلی بیشتری هم به شما تحمیل خواهد شد. مدیریت استرس، خشم، نگرانی، تردید و مواردی از این قبیل، آن هم در حالی که مسئولیت‌های اجرایی سنگین بر عهده داشته باشید، کار آسانی نخواهد بود. از جمله کاربردهای مهم کوچینگ اجرایی، این است که به مدیریت این نوع هیجانات کمک می‌کند.

دستیابی سریع‌تر به اهداف

اهداف مدیریتی، عموما در جهت رشد سازمان هستند و به همین دلیل، دستیابی سریع به آن‌ها بسیار اهمیت دارد. یکی از کاربردهای کوچینگ اجرایی، این است که رویاها و جاه‌طلبی‌های دور از دسترس را به اهداف واقعی و قابل دستیابی تبدیل می‌کند. تدوین برنامه‌های اصولی و قابل اجرا و بهبود عملکرد اجرایی افراد، باعث می‌شود این اهداف خیلی سریع‌تر از حالت معمول به وقوع بپیوندند.

مدیریت بحران‌ها و چالش‌های متفاوت

در هر سازمانی ممکن است اتفاقات غیرمنتظره بیرونی یا درونی، باعث بروز چالش‌های بزرگ شود. فرقی نمی‌کند این چالش‌ها اقتصادی باشند یا فرهنگی و اجتماعی، در هر صورت بیشترین فشار مسئولیت در این شرایط روی مدیران ارشد است و البته، تنها کسانی که می‌توانند این شرایط را بهبود ببخشند نیز همین مدیران هستند. کوچینگ اجرایی در شرایط بروز بحران، بسیار کاربردی است و می‌تواند به تصمیم‌گیری منطقی و اصولی با توجه به شرایط موجود بسیار کمک کند.

چگونه باید کوچ مناسب را انتخاب کرد؟

تا اینجا از فواید و مزایای استفاده از کوچینگ اجرایی گفتیم، اما ذکر این نکته هم ضرورت دارد که مهارت و تخصص کوچ، در دستیابی به اهداف جلسات بسیار موثر است. متاسفانه به دلیل نوظهور بودن دانش کوچینگ در ایران، افراد سودجو سعی می‌کنند با ادعاهای دروغین توجه مخاطب را به خود جلب کنند و این موضوع، می‌تواند وقت، انرژی و هزینه‌های شما را تلف کند.

اگر به دنبال یک کوچ اجرایی خوب هستید، حتما از تکنیک‌های زیر کمک بگیرید:

۱- فرایند جست‌وجو در فضای مجازی

نخستین و آسان‌ترین گام برای پیدا کردن کوچ اجرایی معتبر، جست‌وجو در گوگل و شبکه‌های اجتماعی حرفه‌ای مانند لینکدین است. از این راه، می‌توانید درباره میزان تخصص افراد، مدرک دانشگاهی آن‌ها، فعالیت آکادمیک و تجربی و میزان گستردگی فعالیت اطلاعات خوبی به دست آورید. کسانی که فعالیت منظم و حرفه‌ای در شبکه‌های کاری دارند، افراد زیادی آن‌ها را دنبال می‌کنند، با مخاطبان خود تعامل موثر دارند و از تجربه‌های واقعی حرف می‌زنند، اغلب بسیار مورد اعتمادتر از دیگران هستند.

همچنین در این شبکه‌ها می‌توانید سطح مهارت فرد در دانش کوچینگ را بررسی کنید؛ کسانی که مدرک ACC دارند، در سطح کاردانی هستند و حداقل ۶۰ ساعت آموزش آکادمیک و ۱۰۰ ساعت تجربه عملی دارند. افراد دارای مدرک PCC، حدود ۱۲۵ ساعت آموزش دیده‌اند و ۵۰۰ ساعت تجربه عملی دارند. افرادی که مدرک MCC دارند، بالاترین سطح تخصص را دارا هستند و علاوه بر دوره‌های سطوح قبلی، ۲۰۰ ساعت آموزش اضافه و ۲۵۰۰ ساعت تجربه عملی دارند. انتخاب هر یک از این متخصصان، بستگی به نیاز شما خواهد داشت.

۲- پرسش از مراجعان قبلی

یکی از بهترین راه‌ها برای انتخاب کوچ مناسب، این است که از مراجعان قبلی درباره سطح رضایتشان سوال کنید. این مراجعان می‌توانند دوستان مجازی یا واقعی شما باشند. تجربه مراجعان، اطلاعات خوبی درباره سطح دانش و مهارت، متدهای مورد استفاده و میزان موفقیت کوچ به شما خواهد داد. در این تکنیک، هرچه از تعداد افراد بیشتری پرس‌وجو کنید، اطلاعات دقیق‌تر، جامع‌تر و قابل‌ اعتماد‌تری به دست خواهید آورد.

۳- بررسی میزان موفقیت پروژه‌های قبلی

کوچ‌های اجرایی موفق، از تجربه‌های قبلی خود در صفحات کاری یا وبلاگ شخصی‌شان صحبت می‌کنند. این تجربه‌ها، دید روشن‌تری درباره روش‌ها و تکنیک‌های مورد استفاده کوچ به شما خواهد داد. همچنین برای اطلاعات بیشتر در این زمینه، می‌توانید از موسسات کوچینگ که کوچ مورد نظر قبلا در آن‌ها فعالیت داشته پرس‌وجو کنید؛ عموما همکاران، بهتر می‌توانند درباره عملکرد یک کوچ نظر بدهند. البته در این روش هم مانند روش قبلی، نباید طبق داده‌های اندک قضاوت کنید و اگر اطلاعات شما محدود و ناقص بود، بهتر است از روش‌های دیگر نیز کمک بگیرید.

۴- شرکت در جلسات آزمایشی

در صورتی که نمی‌توانید به راحتی به کوچ‌ها اعتماد کنید، می‌توانید سراغ گزینه‌هایی بروید که یک جلسه به صورت آزمایشی برگزار می‌کنند. این جلسات، می‌توانند شما را با روش‌ها و تکنیک‌های کوچ بیشتر آشنا کنند و باعث تصمیم‌گیری عاقلانه‌تر شوند. از سویی، همین که یک کوچ بپذیرد شما به صورت آزمایشی در جلسات شرکت کنید، تا حد زیادی مهارت و اعتبار خود را ثابت کرده است.

۵- کمک گرفتن از موسسات معتبر

یکی از مطمئن‌ترین راه‌ها برای یافتن کوچ اجرایی معتبر و حرفه‌ای، این است که از موسسات تخصصی کوچینگ برای این کار کمک بگیرید. این موسسات، رابط بین کوچ و مراجع هستند و می‌توانند مرجع معتبری برای انتخاب یک فرد حرفه‌ای برای همکاری باشند. مزیت استفاده از این روش، این است که در صورت عدم رضایت از کوچ فعلی خود، می‌توانید به راحتی شکایت خود را به موسسه ابراز کنید و منتظر رسیدگی به وضعیت باشید.

چطور از کوچینگ اجرایی بهترین نتیجه را بگیریم؟

نتیجه گیری از هرکاری شامل بعضی از اقدامات و زمینه‌ها می‌شود. به یاد داشته باشید، این موارد تنها بخشی از زمینه های کوچینگ اجرایی است.

۱. آمادگی برای احساس ناخوشایندی

بهترین تعاملات کوچینگ اجرایی با یک ارزیابی صریح آغاز می شود، چه از طریق خودبازتابی یا نیازهایی که دیگران شناسایی کرده اند (مثلاً یک مدیر یا نتایج ارزیابی بازخورد ۳۶۰ درجه).
کوچ های عالی روی مهارت هایی که شناسایی شده اند با شما کار خواهند کرد، اما همچنین چالش ها و فرصت های گسترده تری را برای بهبود بررسی خواهند کرد. کوچ ها اغلب برای کمک به مشتریان خود برای درک اینکه یک چالش خاص در کجای طیف دیدگاه خودشان قرار دارد، بزرگنمایی و کوچکنمایی می کنند.
شما از کوچینگ بیشتر بهره مند خواهید شد اگر برای کشف این دیدگاه ها باز باشید و به طور فعال زمینه های جدیدی را در نظر بگیرید، که برخی از آنها ممکن است آسان نباشند، اما در دراز مدت، توانایی رهبری شما را بهبود می بخشد.

۲. تعیین اهداف روشن

تعامل با کوچینگ معمولا با بحثی در مورد سازمانی که رهبری می کنید، چالش هایی که با آنها روبرو هستید و روابط کلیدی بین فردی که باید تقویت شوند، آغاز می شود. در این چارچوب، اهداف روشن و مشخصی را تعیین خواهید کرد که منجر به نتایج مطلوب در طول تجربه کوچینگ شود.
داشتن اهداف به طور واضح تعریف شده به هر دو (شما و کوچ) کمک می کند تا در مسیر درست باقی بمانید و برای بهترین راه حل ها برای شما و سازمان گسترده تر تلاش کنید.

۳. پذیرای بازخورد باشید

اغلب اوقات، کوچ‌ها از شما اجازه می‌گیرند تا با همکاران، زیردستان یا سرپرست شما ملاقات کنند، گاهی اوقات با حضور شما. این جلسات به کوچ بینش گسترده تری در مورد نفوذ، تأثیر، نقاط قوت و ضعف شما می دهد. پذیرای این بازخورد گام شجاعانه ای است که رهبران خوب آن را می پذیرند.

درک این بینش ها و به خاطر سپردن اینکه آنها با هدف بهتر شدن شما ارائه می شوند، می تواند بسیار روشنگر باشد. با این حال، اگر در برابر این نوع بازخورد مقاومت میکنید، فرصت عالی برای رشد را از دست خواهید داد.

۴. استفاده از نقاط قوت

همه در زمینه‌هایی جای کار دارند. با این حال، هر کسی همچنین نقاط قوتی دارد که به روی میز می آورد و این نقاط قوت باید پایه و اساس یک رابطه مربیگری سالم را تشکیل دهند. به احتمال زیاد، نقاط قوت شما همان چیزی است که شما را به این نقطه از حرفه رسانده است.

کوچ‌ها از این نقاط قوت ذاتی یا آموخته‌شده به‌عنوان پایه و اساس تعامل مربیگری استفاده می‌کنند و به شما کمک می‌کنند تا اهداف خود را برای مربیگری در راستای این ویژگی‌های دارایی شخصی خود بنا کنید.

۵. زمانی که نقاط قوت به ضعف تبدیل می شوند، آگاه باشید

نقاط قوت شما گاهی اوقات می تواند به ضعف هایی تبدیل شود که دیدن آنها اغلب دشوار است تا زمانی که خودبازتابی عمیقی که در تعاملات مربیگری وجود دارد را آغاز کنید. برای مثال، همان روابطی که به پیشرفت شما در نقش رهبری کمک می کند، در صورتی که فاصله درستی بین خود و زیردستان ایجاد نکنید، می تواند به ضرر شما نیز تمام شود.
رهبران جدید اغلب به شدت به نقاط قوتی که آنها را به موقعیت جدیدشان رسانده است، تکیه می کنند. این قابل درک است. با این حال، در هر مرحله برای رسیدن به موقعیت های پیچیده تر، مهارت های جدیدی مورد نیاز است. تکیه بیش از حد بر مهارت‌های مشابه همیشه بهترین رویکرد نیست.

۶. به خاطر داشته باشید که تمرین لازم است

بازیکنانی که می‌خواهند بک‌هند خود را در تنیس بهبود بخشند، ساعت‌ها برای تمرین این تکنیک وقت می‌گذارند، از جای‌گیری راکت گرفته تا قرارگیری دست و خود ضربه. یادگیری یک زبان جدید نیازمند تسلط بر لغات، ساختار جمله و اصطلاحات است.
در مورد مهارت‌های اجرایی نیز همینطور است. هنگامی که یک مهارت جدید را یاد می گیرید، باید آن را امتحان کنید. این اغلب به معنای تلاش برای تکنیک‌های جدید هنگام تعامل با دیگران یا روبرو شدن با یک چالش کاری است. شما تا زمانی که مهارت جدید را تمرین نکنید و درس‌های آن را یاد نگیرید، کاملاً با آن راحت نخواهید شد. مربیگری برای ایجاد فضایی طراحی شده است که در آن بتوانید با این رفتارها و واکنش‌های آموخته‌شده آزمایش کنید و از آن‌ها بیاموزید.

۷. شجاعت به خرج دهید

رهبران پیشرو هستند. هنگامی که برای شرکت در یک رابطه مربیگری موافقت می کنید، گام جسورانه ای برمی دارید که در نهایت به نفع شما و سازمان شما خواهد بود. در حالی که ایده باز کردن خود در برابر انتقاد، موشکافی و کنکاش ممکن است عصبانی کننده به نظر برسد، مهم است که به خاطر داشته باشید که مربیان آنجا هستند تا به شما در بهبود رهبری کمک کنند.

چالش های کوچینگ اجرایی

در حالی که کوچینگ اجرایی مزایای زیادی به همراه دارد، ضروری است که بدانیم این روش ممکن است برای همه افراد یا همه موقعیت‌ها مناسب نباشد. در ارزیابی اهداف رهبری، چالش‌ها و منابع خود، به این نکته توجه داشته باشید که چرا استخدام یک کوچ اجرایی ممکن است برای سازمان شما مناسب نباشد. برخی از چالش بالقوه کوچینگ  اجرایی عبارتند از:

• هزینه: کوچینگ رهبری می‌تواند گران باشد، به خصوص برای افراد یا سازمان‌هایی که منابع مالی محدودی دارند.
• تعهد زمانی: شرکت در جلسات کوچینگ رهبری نیازمند صرف زمان قابل توجهی از سوی هم کوچ و هم رهبر است که ممکن است برای افراد حرفه‌ای پرمشغله چالش‌برانگیز باشد.
• سازگاری: همه روابط مربی-کارآموز موفق نیستند. یافتن یک مربی که با شخصیت، ارزش‌ها و اهداف رهبری مدیران شما مطابقت داشته باشد، ضروری است.

سخن پایانی

کوچینگ اجرایی یکی از انواع کوچینگ است که روی بهبود عملکرد مدیران ارشد و کارمندان سطح بالا تمرکز دارد. این نوع کوچینگ، می‌تواند روی رشد فرد و سازمان به طور همزمان تاثیرگذار باشد و باعث دستیابی سریع‌تر به اهداف مهم و اساسی شود. نکته مهم در استفاده از این نوع خدمات کوچینگ، این است که باید متوجه تفاوت‌های آن با کوچینگ شغلی ، کوچینگ مدیریت  یا کوچینگ حرفه‌ای  باشید؛ زیرا این نوع خدمات، به صورت ویژه روی عملکرد افراد متمرکز است و با موارد یادشده تفاوت فاحشی دارد. در این مقاله، به تمامی نکاتی که لازم است درباره یک کوچ اجرایی بدانید اشاره کردیم؛ امیدواریم این اطلاعات در  مسیر انتخاب یک کوچ متخصص و حرفه‌ای به شما کمک کنند.

رسیدن به مرحله مدیریت یا سطح ارشد در یک سازمان، می‌تواند برای هر کسی یکی از ایده‌آل‌های شغلی باشد؛ با این حال، رشد شغلی صرفا به لذت و خوشی محدود نمی‌شود و چالش‌های بزرگی نیز پیش روی شما خواهد گذاشت. هر چه به سطوح بالاتر شغلی نزدیک شوید، چالش‌ها بیشتر و پیچیده‌تر خواهند شد؛ به همین دلیل حتی حرفه‌ای‌ترین افراد هم ممکن است جایی در مسیر شغلی حس کنند برای بهبود عملکرد، نیاز به کمک و راهنمایی یک متخصص دارند. کوچینگ اجرایی با نام تخصصی Executive Coaching، یکی از بهترین انتخاب‌ها برای مدیران و افراد عالی‌رتبه‌ای است که قصد دارند عملکرد خود را به بهترین سطح ممکن برسانند.