لایف کوچینگ چیست؟ و لایف کوچ چه کار می‌کند؟
هیچکس در دنیا نمی‌تواند ادعا کند که زندگی‌اش بدون پستی و بلندی و در نهایت آرامش به پیش می‌رود. هر کسی، در بخش‌هایی از زندگی، چالش‌های بزرگ و کوچکی را تجربه می‌کند و گاه برای عبور از آن‌ها، نیاز به کمک دیگران دارد. لایف کوچینگ، یکی از بهترین راه‌ها برای عبور از این چالش‌هاست؛ روشی که شما را با واقعیت‌های خودتان روبه‌رو می‌کند تا به شیوه‌ای فعال و موثر، برای موفقیت در زندگی قدم بردارید.
لایف کوچینگ چیست؟
لایف کوچینگ، life coaching یا کوچینگ زندگی، یکی از انواع کوچینگ است که در سراسر جهان، برای بهبود ابعاد مختلف زندگی از آن استفاده می‌شود. در فرایند لایف کوچینگ، یک فرد آگاه به نام کوچ با فردی دیگر به عنوان مراجع، جلسات متعددی برگزار می‌کند. هدف از برگزاری این جلسات، این است که فرد چالش‌ها و اهداف زندگی خود را تعیین کند، توانمندی‌ها و نقاط ضعف خود را بشناسد و در نهایت، به شیوه‌ای فعال برای کسب موفقیت در زندگی اقدام کند.
فرایند لایف کوچینگ، به بخش خاصی از زندگی محدود نمی‌شود؛ بلکه تمامی ابعاد شغلی، تحصیلی، فردی و روابط را در کنار یکدیگر در نظر می‌گیرد. به طور کلی، می‌توان گفت پروسه لایف کوچینگ، یک پروسه غیر درمانی است که در آن، مراجع و کوچ با یکدیگر تعامل می‌کنند تا در نهایت، تغییراتی مثبت در عملکرد مراجع ایجاد شود؛ تغییراتی که منجر به اتفاقات مثبت و دستیابی به اهداف خواهند شد. بنابراین، اگر نمی‌دانید با زندگی خود چه کنید و سر دوراهی‌های سخت گیر افتاده‌اید، حتما یک‌بار هم که شده لایف کوچینگ را امتحان کنید. برای اطلاعات بیشتر درباره کوچینگ می‌توانید به مقاله کوچینگ چیست مراجعه کنید.
لایف کوچ کیست؟
معنی life coach به فارسی، می‌تواند به شکل «مربی زندگی» بیان شود؛ اما این عبارت، به چه کسی اطلاق می‌شود؟
لایف کوچ، فردی آگاه است که به صورت تخصصی، در حوزه کوچینگ تحصیل کرده و تجربه کافی در آن دارد. این فرد می‌تواند به شما در روشن کردن اهدافتان کمک کنند، موانعی را که باعث توقف پیشرفت شما شده‌اند، شناسایی کنند و سپس استراتژی‌هایی برای غلبه بر هر مانع پیدا کنند.
البته باید به این نکته دقت داشته باشید که در پاسخ به سوال life coach چیست، نمی‌توانیم بگوییم که او یک مشاور یا درمانگر است؛ زیرا فعالیت کوچ با روانشناسان و مشاوران متفاوت است. کوچ، به مراجع راهکار ارائه نمی‌دهد و در پی درمان او نیست؛ بلکه سعی می‌کند توانمندی‌های فرد را به او بشناساند و او را در مسیری قرار دهد که منجر به موفقیت شود.
بنابراین، نباید از کوچ توقع داشته باشید که به شما راه‌حل خاصی ارائه دهد یا برایتان برنامه‌ریزی کند؛ زیرا در نهایت، این خود شما هستید که باید برای رسیدن به موفقیت، پا در میدان عمل بگذارید.
تاریخچه لایف کوچینگ
در سال ۱۹۸۰، نخستین زمزمه‌ها درباره لایف کوچینگ، در حوزه موفقیت مطرح شد. توماس لئونارد نخستین کسی بود که درباره این مفهوم صحبت کرد. او در ابتدا یک مشاور مالی بود، اما کم‌کم متوجه شد مراجعانش به تغییر در ابعاد دیگر زندگی هم نیاز دارند. به همین دلیل، روشی را ابداع کرد که با مشاوره و روان‌درمانی متفاوت بود و به بهبود کیفیت زندگی افراد کمک می‌کرد.
در سال ۱۹۹۰، برای نخستین بار لایف کوچینگ به عنوان یک برنامه رسمی آموزشی مطرح شد و افراد زیادی برای آموختن آن اقدام کردند. این اقدام، باعث شد که life coaching از سال ۲۰۰۰ به بعد، به عنوان روشی نوین، علمی و قابل اطمینان برای کسب موفقیت در زندگی مطرح شود.
انواع لایف کوچینگ
لایف کوچینگ، محدود به ابعاد خاصی از زندگی انسان نیست. این فرایند می‌تواند انواع و اقسام خاصی داشته باشد که هر یک از آن‌ها، ناظر به بخشی از زندگی هستند. از جمله مهم‌ترین انواع لایف کوچینگ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
لایف کوچینگ عمومی
لایف کوچ عمومی، برای رشد در تمام ابعاد زندگی تلاش می‌کند. در این نوع لایف کوچینگ، مراجع هدف از پیش تعیین شده‌ای ندارد و در واقع نمی‌داند باید تمرکز خود را روی کدام بخش زندگی‌اش معطوف کند. اصولا مراجعان پس از لایف کوچینگ عمومی می‌توانند ابعاد کلی زندگی خود را مدیریت کنند و تصمیمات جزیی‌تر و بهتری درباره آن بگیرند.
لایف کوچینگ آگاهی ذهنی
افرادی که دچار مشکل اضطراب، وسواس فکری، افسردگی یا موارد مشابه هستند، باید به لایف کوچ آگاهی ذهن مراجعه کنند. این فرد به مراجع کمک می‌کند ذهن و افکار خود را مدیریت کند و برای احساسات و عواطف خود، بهتر تصمیم بگیرد.
لایف کوچینگ خودشناسی
درصد زیادی از مشکلات انسان، ناشی از این است که خود را به خوبی نمی‌شناسد و نقاط ضعف و قوت خود را تشخیص نمی‌دهد. یکی از انواع لایف کوچ، لایف کوچ خودشناسی است که به افراد کمک می‌کند درباره روحیات، اخلاق، نقاط قوت و ضعف‌های خود واقع‌بینانه‌تر فکر کنند و در نهایت، به شناختی دقیق از خود و اهدافشان برسند.
لایف کوچینگ تحصیلی
بخش مهمی از زندگی افراد را تحصیلات آن‌ها تشکیل می‌دهد. لایف کوچینگ تحصیلی می‌تواند زیرمجموعه‌ای از لایف کوچینگ زندگی باشد. در این فرآیند، افراد درباره ابعاد تحصیلی زندگی خود بیشتر صحبت می‌کنند و اهداف دقیق‌تری برای خود مشخص می‌نمایند.
لایف کوچینگ شغلی
داشتن شغل مناسب یا برعکس، پیدا نکردن موقعیت شغلی خوب، ابعاد مختلف زندگی را تحت شعاع قرار می‌دهد. به همین دلیل، کوچینگ شغلی، می‌تواند یکی از انواع لایف کوچینگ باشد. در این فرآیند، افراد درباره توانمندی‌های کاری و حرفه‌ای خود آگاه‌تر می‌شوند و تصمیماتی می‌گیرند که می‌تواند باعث بهبود کل زندگی آن‌ها شود.
لایف کوچینگ مالی
میزان درآمد و مخارج هر کس، می‌تواند تعیین کننده میزان تعادل در زندگی او باشد. در لایف کوچینگ مالی، درباره امور پولی زندگی خود بهتر فکر می‌کنید و تصمیماتی واقع‌بینانه و منطقی می‌گیرید. بهبود عملکرد مالی فرد، می‌تواند نقش مهمی در کیفیت زندگی او داشته باشد.
لایف کوچینگ روابط
یکی از مهم‌ترین انواع لایف کوچ، فردی متخصص است که برای بهبود روابط فردی به شما کمک می‌کند. این روابط، می‌توانند عاطفی، کاری، تحصیلی، تجاری و یا هر نوع رابطه دیگری باشند. در هر صورت، هر ارتباطی که روی زندگی و کیفیت آن موثر باشد، در این نوع لایف کوچینگ مورد بحث قرار خواهد گرفت.
ویژگی‌های یک لایف کوچ خوب چیست؟
وقتی می‌خواهید از زندگی خود حرف بزنید و برای رشد تلاش کنید، نیاز به فردی دارید که مورد اعتماد باشد و به شما کمک کند. به این نکته دقت کنید که لایف کوچ قرار است از جزئیات زندگی شما باخبر شود؛ پس باید سراغ فردی بروید که صلاحیت این کار را داشته باشد.
یک لایف کوچ خوب، کسی است که ویژگی‌های زیر را از خود نشان دهد:
- در حوزه کوچینگ تحصیل کرده و دارای مدرک معتبر باشد.
- مورد اعتمادتان باشد و بتوانید مسائل خود را با او در میان بگذارید.
- به نظرات و خواسته‌های شما احترام بگذارد.
- واقع‌بین باشد تا شما و شرایط زندگیتان را همانگونه که هستید ببیند.
- صریح باشد و برای بیان نکات ضروری، تعارف را کنار بگذارد.
- کنترل‌گر نباشد و نخواهد نظرات خود را به شما تحمیل کند.
- قدرت تجزیه و تحلیل مسائل را داشته باشد.
- مثبت‌نگر و انگیزه‌بخش باشد.
برای اینکه بفهمید یک لایف کوچ این ویژگی‌ها را دارد یا نه، باید مدتی را به تحقیق و جست و جو اختصاص دهید. نظر دیگر مراجعان درباره کوچ‌ها، فعالیت آن‌ها در شبکه‌های اجتماعی و همچنین داشتن مدارک معتبر و بین‌المللی، می‌تواند اعتبار یک کوچ زندگی را تایید کند. یکی از ویژگی‌هایی که برای کوچ زندگی نامبرده شده است آشنایی با روانشاسی و سلامت روان است.
برای اینکه کسی بتواند کوچ زندگی (Life Coach) شود، تحصیلات یا آموزش رسمی خاصی الزامی نیست، اما یک کوچ زندگی کارآمد اغلب دارای سابقه‌ای در زمینه روانشناسی، بهداشت روان، تندرستی یا کسب و کار است. همچنین برنامه‌های آموزشی معتبر کوچ زندگی وجود دارد که آن‌ها می‌توانند با گذراندن این دوره‌ها، مدرکی برای فعالیت حرفه‌ای خود دریافت کنند.
منبع
تفاوت لایف کوچینگ با مشاوره روانشناسی
بخش‌هایی از لایف کوچینگ، به خصوص لایف کوچینگ آگاهی ذهنی، خودشناسی و روابط، ارتباط تنگاتنگی با مشاوره روانشناسی دارد. به همین دلیل بسیاری از افراد در نگاه اول متوجه نخواهند شد که تفاوت این دو در چیست؟ از جمله تفاوت‌های کوچینگ با روانشناسی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
لایف کوچ با توجه به وضعیت کنونی، برای بهبود زندگی آینده به شما کمک می‌کند در حالی که روانشناس، با توجه به زندگی گذشته، سعی می‌کند وضعیت فعلی را بهبود ببخشد.
- در لایف کوچینگ، راهکار ارائه نمی‌شود، بلکه تمرکز بیشتر روی خودشناسی و تقویت انگیزه است. در حالی که در روانشناسی، مشاور به مراجع راهکار می‌دهد.
- لایف کوچینگ فرآیندی هدفمند و برنامه‌ریزی شده است، اما در مشاوره روانشناسی، عموم جلسات بر احساسات مراجع استوار هستند و مدام تغییر می‌کنند.
- فرایند آموزش مشاوره روانشناسی و لایف کوچینگ و نوع تحصیلات دانشگاهی برای ورود به این دو رشته کاملا با یکدیگر متفاوت است.
- در لایف کوچینگ، برای درمان یا ایجاد تغییر در ذات فرد تلاشی نمی‌شود اما در مشاوره، روانشناس سعی می‌کند آسیب‌های روحی و روانی فرد را درمان کند.
پیشنهاد می‌شود مقاله تفاوت کوچینگ، منتورینگ و مشاوره چیست؟ را مطالعه کنید.
پستی و بلندی‌های زندگی، از هر نوعی که باشند، بیش از هر چیزی روحیات ما را تحت تاثیر قرار می‌دهند. به همین دلیل تاثیرات لایف کوچ روی زندگی، بسیار مشهود و ملموس است. از جمله مزایای مهم شرکت در جلسات لایف کوچینگ، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
مزیت‌های لایف کوچینگ در زندگی
- شناخت نقاط قوت و ضعف
- تعیین اهداف روشن برای زندگی
- افزایش اعتماد به نفس
- کاهش اضطراب و فشار روحی
- یادگیری برنامه‌ریزی برای دستیابی به اهداف
- توجه به ابعاد ناشناخته و پنهان زندگی
- بهبود روابط فردی، شغلی، عاطفی و …
- ایجاد توانایی برای مدیریت بهتر بحران‌های زندگی
فرایند لایف کوچینگ
لایف کوچینگ با هر هدفی که انجام شود، باید پیرو یک فرایند دقیق و منظم باشد تا به بهترین نتیجه ممکن برسد. فرایند لایف کوچینگ، عموما طبق مراحل زیر پیش خواهد رفت:
۱- تعیین اهداف و نیازها
در نخستین قدم‌ها باید مشخص شود که مراجع چه هدفی در زندگی دارد و چه نیازی در خود حس کرده که به لایف کوچ مراجعه کرده است. در بخش تعیین اهداف، هیچ سخنی درباره درست یا غلط بودن هدف‌ها یا میزان اولویت آن‌ها بر یکدیگر مطرح نمی‌شود، بلکه تنها هدف‌ها به صورت یک لیست مشخص خواهند شد تا سپس درباره آن‌ها تصمیم‌گیری شود.
۲- بررسی شرایط موجود
در مرحله بعدی، شرایط فعلی مراجع به دقت بررسی خواهد شد. اینکه افراد چه توانمندی‌هایی دارند، از نظر مالی در چه سطحی هستند، شغل آن‌ها چیست، چقدر زمان آزاد دارند، چه کسانی از آن‌ها و اهدافشان حمایت می‌کنند و در کل، چه پتانسیل‌های آشکار و پنهانی در زندگی دارند، بسیار مهم است. این اطلاعات می‌تواند در برنامه‌ریزی‌های کوچ برای دستیابی به اهداف موثر باشد.
۳- تقویت مهارت‌ها و توانایی‌ها
کوچ با پرسش سوال‌های مختلف، بررسی شرایط مراجع و توجه به اهداف و نیازهای او، متوجه خواهد شد که فرد به چه مهارت‌ها و توانایی‌هایی بیشتر نیاز دارد. البته باید توجه داشته باشید که لایف کوچ، وظیفه ندارد مهارت‌های لازم را به فرد آموزش دهد، بلکه تنها به او اعلام می‌کند که به چه آموزش‌هایی نیاز دارد و برای یادگیری آن‌ها، برنامه‌ای دقیق می‌چیند.
۴- اولویت‌بندی و برنامه‌ریزی
در مرحله بعدی، تمامی برنامه‌هایی که با توجه به شرایط و توانایی‌های مراجع قابلیت اجرا دارند تعیین خواهند شد. در این بخش، باید مشخص کنید که کدام اهداف و نیازها اولویت بیشتری دارند و با توجه به همان اولویت‌ها، برنامه را بچینید. تعیین اولویت، از سویی بستگی به خواسته‌های خود مراجع دارد و از سوی دیگر، وابسته به شرایط و امکانات موجود است.
۵- انتخاب بهترین برنامه برای اجرا
در مرحله بعدی، کوچ و مراجع با توجه به شرایط موجود و اولویت‌بندی اهداف، تصمیم می‌گیرند که کدام برنامه برای اجرا بهتر است. تصمیم نهایی بر عهده خود مراجع است، زیرا خود فرد بهتر از هر کسی از شرایط زندگی خود خبر دارد. در این مسیر، کوچ تنها به عنوان راهنما حضور دارد و به فرد کمک می‌کند که بهترین تصمیم ممکن را بگیرد.
۶- عمل به برنامه‌های تدوین شده
پس از اینکه برنامه‌ها به دقت تدوین و بهترین راهکارهای ممکن انتخاب شدند، نوبت به فاز عملیاتی می‌رسد. در این مرحله، کوچ هیچ نقشی ندارد و مراجع باید بر اساس برنامه‌ها پیش برود. تنها وظیفه کوچ در مرحله عملیاتی این است که به طور منظم از مراجع گزارش دریافت کند تا در جریان نحوه عملکرد او باشد.
۷- نظارت بر نحوه اجرای برنامه‌ها
گاهی ممکن است با گذر زمان، مراجع از مسیر برنامه‌ها خارج شود یا به دلیل ابهام و سردرگمی، نتواند به درستی به آن‌ها عمل کند. کوچ باید به طور منظم روی عملکرد مراجعان خود نظارت داشته باشد و داده‌های دقیقی از رفتار و عملکرد آن‌ها در مسیر پروژه جمع‌آوری کند.
۸- ارائه بازخوردهای سازنده
کوچ پس از نظارت کامل بر نحوه اجرای برنامه‌ها، به مراجعان خود بازخوردهایی ارائه می‌دهد. این بازخوردها، به فرد کمک می‌کنند که بسیار سریع متوجه اشتباه‌های خود شود و پس از رفع آن‌ها، مجدد در مسیر برنامه‌ها قرار بگیرد. در بخش ارائه بازخورد، ممکن است لایف کوچ برخی بخش‌های برنامه را با توجه به عملکرد مراجع تغییر دهد و روند پیشرفت را سریع‌تر یا آرام‌تر کند.
باورهای نادرست درباره لایف کوچینگ
یکی از نکات مهمی که به شما کمک می‌کند از لایف کوچینگ برای پیشرفت بیشتر استفاده کنید، این است که باورهای نادرست درباره این رشته را بدانید. اگر شما هم به نکات زیر معتقد هستید، یعنی هنوز نمی‌دانید لایف کوچینگ چیست و چه فوایدی دارد:
- لایف کوچ باید به من راهکار و راه حل ارائه دهد!
- پس از خروج از جلسات لایف کوچینگ، بدون هیچ کار دیگری، باید حس سبکی داشته باشم.
- در جلسات لایف کوچینگ، بیشتر کوچ صحبت می‌کند و من شنونده هستم.
- لایف کوچ برای من برنامه‌ریزی می‌کند تا به اهداف زندگی‌ام برسم.
- در جلسات لایف کوچینگ باید با متخصص درد و دل کنم و از مشکلات گذشته‌ام بگویم.
به یاد داشته باشید که در لایف کوچینگ، شما فعال‌ترین عضو جلسات هستید و متخصص، فقط به شما کمک می‌کند به خودشناسی بیشتری برسید و رفتارهای سنجیده‌تری داشته باشید. بنابراین، به هیچ عنوان در جلسات کوچینگ زندگی، به دنبال نکات بالا نباشید!
چه کسانی به لایف کوچ نیاز دارند؟
اگر بخواهیم خیلی ایده‌آل به این سوال پاسخ دهیم، باید بگوییم که همه در زندگی خود حداقل یک‌بار به لایف کوچ نیاز خواهند داشت. در حقیقت، همه ما ممکن است در زندگی، اتفاقاتی را تجربه کنیم که برای عبور از آن‌ها نیاز به کمک فردی آگاه و باتجربه داشته باشیم. با این حال، به بیان دقیق‌تر افرادی که در ادامه معرفی می‌کنیم، حتما باید از لایف کوچ کمک بگیرند:
- کسانی که حس می‌کنند نمی‌توانند تصمیمات خوبی برای زندگی خود بگیرند.
- افرادی که قصد دارند به اهداف خاصی دست پیدا کنند اما برنامه‌ای برای آن ندارند.
- کسانی که زندگی پر استرسی دارند و می‌خواهند احساسات خود را مدیریت کنند.
- افرادی که شناخت درستی از زندگی و شخصیت خود ندارند و نیاز به کمک دیگری دارند.
- کسانی که نمی‌توانند اهداف و کارهای خود را اولویت‌بندی و مدیریت کنند.
- افرادی که در زندگی خود، تصمیم‌های مهم و پر ریسکی می‌گیرند.
در نهایت، هر کسی که قصد داشته باشد شرایط زندگی خود را بهبود ببخشد، می‌تواند به یک لایف‌کوچ مراجعه کند و از او کمک بگیرد.
سخن پایانی
لایف کوچینگ فرآیندی است که در آن، یک فرد متخصص به مراجع کمک می‌کند ابعاد مختلف زندگی و شخصیت خود را بهتر بشناسد و برای زندگی بهتر برنامه‌ریزی کند. این فرایند با مشاوره روانشناسی متفاوت است و در آن، خبری از راهکار یا روش‌های درمانی نیست؛ بلکه فرد با شناخت خود، تصمیمات بهتری خواهد گرفت.
دیدگاهتان را بنویسید