کوچینگ تحصیلی چیست و چگونه به دانش آموزان و دانشجویان کمک می کند؟
تحصیلات، تنها بعد مهم زندگی نیست اما می‌تواند یکی از تاثیرگذارترین بخش‌های آن باشد. تصمیماتی که هر فرد در مسیر تحصیلی خود می‌گیرد، ممکن است در آینده روی بخش‌های دیگر زندگی او اثرگذار باشد. کوچینگ تحصیلی به عنوان یک ابزار قدرتمند است که به دانشجویان و دانش‌آموزان کمک می‌کند به سوی موفقیت‌های برجسته قدم بردارند. این فرآیند به افراد کمک می‌کند اهداف تحصیلی خود را به دقت تعیین کنند، استراتژی‌های مطلوب برای یادگیری ایجاد کنند، با چالش‌ها و استرس مرتبط با تحصیلات مواجه شوند و در نهایت، با اعتماد به نفس و انگیزه در مسیر علایق و استعدادهای خود پیش بروند.
کوچینگ تحصیلی چیست؟
کوچینگ تحصیلی فرایندی است که در آن، کوچ به عنوان فردی متخصص و تحصیل‌کرده، به دانش‌آموزان و دانشجویان کمک می‌کند تصمیم‌های موثرتر و منطقی‌تری در مسیر درس خواندن خود بگیرند. این فرایند می‌تواند به اموری همچون برنامه‌ریزی، انتخاب رشته، موفقیت در امتحانات و کسب رتبه‌های برتر در آزمون‌های تحصیلی کمک کند.
در این فرایند، خبری از مشاوره تحصیلی یا ارائه بایدها و نبایدها وجود ندارد. کوچ، به عنوان فردی متخصص و کارآزموده به دانش‌آموزان و دانشجویان کمک می‌کند که توانایی‌های خود را بشناسند و شرایط خود را به طور دقیق تحلیل کنند، سپس با توجه به این شرایط، برنامه‌ریزی دقیق داشته باشند و از روش‌های صحیح درس خواندن بهره ببرند. در حقیقت کوچ به مراجع خود نمی‌گوید چگونه و چه زمانی درس بخواند، چه رشتهای انتخاب کند و چقدر برای آن تلاش کند؛ این خود فرد است که در پایان جلسات و پس از مذاکره با کوچ درباره این موارد تصمیم خواهد گرفت.
تفاوت کوچینگ تحصیلی و مشاوره تحصیلی
حال که با فرایند کوچینگ تحصیلی آشنا شدیم، بهتر است ببینیم این فرایند چه تفاوتی با مشاوره تحصیلی دارد؟ آیا این دو مفهوم یکسان هستند؟ بهتر است برای موفقیت در تحصیل به کوچ مراجعه کنیم یا مشاور؟
پیش از هر توضیحی، بهتر است بدانید که کوچینگ و مشاوره کاملا با یکدیگر تفاوت دارند. برای درک بهتر این موضوع، بهتر است به تفاوت کوچینگ و مشاوره مراجعه کنید تا متوجه تفاوت‌های عمیق این دو مفهوم شوید.
کوچ‌ها و مشاورها، هر دو به موفقیت تحصیلی افراد کمک می‌کنند، اما در این مسیر روش‌ها و تکنیک‌های کاملا متفاوتی را به کار می‌گیرند.
کوچینگ، مبتنی بر خواسته‌ها و اهداف مراجع است و در پی حل مشکل خاصی نیست؛ در حقیقت در این فرایند، طی گفت و گوها و سوالاتی که کوچ مطرح می‌کند، خواسته‌ها، استعدادها و اهداف مراجع مشخص می‌شود. در ادامه نیز با توجه به همین داده‌ها، برنامه‌ریزی خواهد شد. این در حالی است که مشاوره، مبتنی بر راهکار است و سعی می‌کند گره‌های موجود در مسیر موفقیت تحصیلی افراد را به تدریج از بین ببرد.
مشاوره تحصیلی چیست؟
اگر می‌خواهید به طور دقیق‌تر با مفهوم مشاوره تحصیلی آشنا شوید، به مفاهیم زیر دقت کنید:
- تحصیلات تخصصی: مشاورها عموما درباره رشته‌ها و دانشگاه‌های مختلف اطلاعات بسیار گسترده‌ای دارند و با سیستم‌های درس خواندن به طور کامل آشنا هستند.
- مشاوره گام به گام: مشاورهای تحصیلی عموما برای دستیابی به اهداف کوتاه مدت کارساز هستند؛ مثلا اگر بخواهید در کنکور موفق شوید یا امتحانات را به خوبی پشت سر بگذارید به شما کمک خواهند کرد.
- ارائه راهکار: در صورتی که از مشکلات خاص مانند دیرآموزی، عدم تمرکز، ناتوانی در فهم مطالب یا ضعف در دروس خاص رنج می‌برید، مشاورها می‌توانند به شما کمک کنند.
به طور کلی، مشاوران تحصیلی بیشتر به ارائه اطلاعات تخصصی و راهنمایی در زمینه‌های تحصیلی متمرکز هستند، در حالی که کوچ تحصیلی بیشتر به توسعه فردی و رشد طولانی مدت فرد تأکید دارد. هر دو مورد در نهایت می‌توانند منجر به کسب موفقیت‌های تحصیلی چشمگیر شوند.
تفاوت کوچینگ تحصیلی و تدریس خصوصی
کوچینگ تحصیلی و تدریس خصوصی به هیچ عنوان نمی‌توانند وجه اشتراکی با یکدیگر داشته باشند. در تدریس خصوصی، یک معلم که در درس خاصی مهارت دارد، به فرد آموزش می‌دهد. در این نوع جلسه‌ها، مشکلات تحصیلی شخص در یک درس خاص رفع خواهند شد و هدف نهایی، رشد شخص در همان درس خاص است. این در حالی است که کوچینگ تحصیلی، اهداف بسیار کلان‌تری دارد و می‌تواند در کسب موفقیت‌های بسیار بزرگ‌تر در مسیر تحصیل به فرد کمک کند.
کوچ تحصیلی چه کسی است؟
کوچ تحصیلی فردی است که در زمینه کوچینگ به صورت کامل مطالعه، تحصیل و تخصص داشته باشد. این فرد، می‌تواند به دانش‌آموزان و دانشجویان کمک کند با شناخت توانایی‌های خود، برنامه‌ریزی‌های دقیق‌تر و موثرتری داشته باشند و از این راه، در مسیر تحصیلی خود محکم‌تر قدم بردارند.
کوچ تحصیلی، نیازی به تخصص در رشته‌های درسی مختلف ندارد، زیرا او قرار نیست آموزش یا حتی مشاوره انجام دهد. کوچ، تنها به افراد کمک می‌کند با توجه به شرایطی که دارند، بهترین تصمیم ممکن را بگیرند و در نتیجه، دوران تحصیلی درخشان‌تر و بهتری داشته باشند.
کسانی که در زمینه کوچینگ تحصیلی فعالیت دارند، بهتر است توانایی برقراری ارتباط موثر با رده سنی نوجوانان و جوانان را داشته باشند، زیرا بیشترین چالش‌های تحصیلی در این سن ایجاد می‌شوند و کوچ‌هایی موفق خواهند بود که بتوانند به این گروه کمک کنند. در ادامه، بیشتر با ویژگی‌ها و وظایف کوچ تحصیلی خوب آشنا خواهیم شد.
یک کوچ تحصیلی خوب چه کارهایی انجام می‌دهد؟
چالش‌های مسیر تحصیلی بسیار متنوع هستند و کوچ‌های این حوزه، باید بتوانند با انجام کارهای زیر، از پس حل این چالش‌ها بربیایند:
- کوچ تحصیلی باید به دانش‌آموز و دانشجو کمک کند که اهداف خود را به طور روشن و دقیق ترسیم نماید. ممکن است هدف یک فرد، کسب رتبه ۱ کنکور و هدف دیگری، کسب رتبه ۱۰۰۰ باشد. داشتن دید روشن از اهداف و آرزوها، بسیار به موفقیت تحصیلی کمک خواهد کرد.
- وظیفه دیگر کوچ تحصیلی خوب این است که به دانش‌آموز و دانشجو کمک کند به خودشناسی دقیق برسد. گاهی افراد از نظر هوشی یا نظم مشکلی ندارند، بلکه فقط نمی‌دانند این توانایی‌ها را چگونه به کار بگیرند. مثلا ممکن است یک فرد در ساعات صبح و دیگری در ساعات شب بیشترین بازدهی را داشته باشد. تشخیص این موارد با کمک کوچ آسان خواهد شد.
- کوچ خوب کسی است که به دانش آموز و دانشجو کمک کند با دید منطقی نقاط قوت و ضعف خود را بشناسد و برای بهبود آن‌ها قدم بردارد. در این مسیر، باید توانمندی‌ها تقویت و نقاط ضعف، رفع شوند تا بهترین نتیجه به دست بیاید.
- استرس، عامل بسیاری از شکست‌ها در مسیر درس خواندن است. یکی از وظایف یک کوچ تحصیلی خوب که به تدریج در مراجع خود حس آرامش، اعتماد به نفس و جسارت ایجاد کند و به او کمک کند که فشار روحی و اضطراب خود را کاهش دهد.
- تشویق و حمایت روانی از دیگر وظایف کوچ‌های تحصیلی خوب است. دانش‌آموزان و دانشجویان، گاه تنها به جرقه‌های امید و انگیزه نیاز دارند و تنها با حمایت روانی یک شخص، می‌توانند پا در مسیر موفقیت بگذارند. در این راستا، کوچ می‌تواند بسیار اثرگذار باشد.
- رعایت اخلاق و حفظ حریم شخصی هر فرد، یکی از مهم‌ترین اصول اخلاقی کوچینگ و همچنین وظیفه‌های کوچ تحصیلی است. دانش‌آموزان و دانشجویان طی جلسات ممکن است اطلاعات محرمانه‌ای در اختیار کوچ قرار دهند و او موظف است در حفظ این اطلاعات کوشا باشد.
- پیگیری و نظم در برگزاری جلسات، از جمله دیگر وظایف کوچ‌های تحصیلی است. کوچ باید بداند که دانش‌آموز و دانشجو، طبق برنامه پیش می‌رود یا خیر. همچنین باید میزان تاثیر تصمیم‌ها به طور مداوم بررسی شود. این موضوع، تنها با برگزاری منظم و دقیق جلسات میسر خواهد شد.
تاریخچه کوچینگ تحصیلی
از زمانی که مفهوم تحصیل در معنای تخصصی آن مطرح شد و افراد در مدارس و دانشگاه‌ها شروع به درس خواندن کردند، افرادی بودند که به عنوان مرجعی معتبر برای کمک به دیگران مطرح می‌شدند. این افراد، عموما کسانی بودند که در رشته‌های خاص پذیرفته شده بودند و تجربه موفقیت‌های تحصیلی چشمگیر را داشتند. دانشجویان و دانش‌آموزان به کسانی که قبلا در رشته مورد علاقه آن‌ها تحصیل کرده و موفق شده بودند مراجعه می‌کردند و از آن‌ها کمک می‌خواستند. این نوع کمک‌ها، بیشتر با معنای منتورینگ و رهبری انطباق داشت؛ زیرا دانشجو و کسی که به او کمک می‌کرد، در اغلب موارد هم رشته بودند و موضوع مشاوره، بیشتر حول مفاهیم تخصصی آن رشته مطرح می‌شد.
در دهه ۱۹۸۰، برای نخستین بار مفهوم کوچینگ در معنای عام آن مطرح شد. طی این دهه، افرادی که در حوزه‌های حرفه‌ای و تجاری مشغول به کار بودند کم‌کم متوجه شدند کوچینگ چیست و چه کمکی به آن‌ها می‌کند. در دهه‌های بعد، انواع کوچینگ به تدریج مطرح شد و حوزه‌های مختلف مانند رهبری، تجارت، شغل، موفقیت، تحصیل، فروش و … را در بر گرفت.
در سال‌های اخیر، مفهوم کوچینگ تحصیلی بسیار پررنگ‌تر شده است؛ زیرا از سویی، تنوع رشته‌های تحصیلی بسیار بالاتر رفته است و از سوی دیگر، نسل جدید دیگر از روش‌های مشاورهای و بایدها و نبایدها استقبال نمی‌کنند. کوچینگ تحصیلی، تمامی حوزه‌های درسی از پایین‌ترین تا بالاترین مقاطع را در برمی‌گیرد و می‌تواند به دانشجویان و دانش‌آموزان کمک کند با شناخت خود، موفقیت‌های تحصیلی مورد نظر خود را کسب کنند.
در یک جلسه کوچینگ تحصیلی چه اتفاقاتی می‌افتد؟
جلسات کوچینگ تحصیلی می‌توانند با توجه به مراجع و نیازهای او، روال کاملا متفاوتی داشته باشند. با این حال، اغلب این جلسه‌ها طبق روند زیر پیش می‌روند:
- در نخستین جلسات، اهداف تعیین و اولویت‌بندی می‌شوند. این اهداف با توجه به شرایط هر شخص متفاوت هستند. آنچه مهم است، ترسیم دقیق و روشن هدف‌ها است.
- کوچ به تدریج با طرح پرسش‌های انعطاف‌پذیر و اصولی، سعی می‌کند درکی روشن از توانایی‌های مراجع خود به دست آورد.
- مهم‌ترین چالش‌های تحصیلی فرد بررسی می‌شوند؛ مثلا ممکن است فرد در تعیین ساعات درس خواندن یا انتخاب رشته مورد علاقه خود مشکل داشته باشد.
- با توجه به اهداف و توانمندی‌های فرد، برنامه‌های روشنی تعیین می‌شوند تا او را به اهداف و آرزوهایش نزدیک‌تر کنند.
- در فاصله بین جلسات، فرد باید به برنامه‌های تعیین شده عمل کند و در جلسات بعدی، عملکرد او تحلیل و بررسی خواهد شد.
- با توجه به نوع عملکرد فرد و دستاوردهایی که داشته است، در او ایجاد انگیزه می‌شود تا برای اهداف بزرگ‌تر قدم بردارد.
- جلسات تا زمانی که شخص به تمامی اهداف مورد نظر خود برسد ادامه می‌یابند و در صورت لزوم، این چرخه مجددا تکرار خواهد شد.
اهمیت استفاده از کوچینگ تحصیلی
درس خواندن می‌تواند زمینه کسب موفقیت‌های شغلی و حرفه‌ای را در زندگی افراد به وجود آورد. هر چه بتوانید مسیر تحصیل خود را با موفقیت بیشتری پشت سر بگذارید، در آینده موقعیت‌های کاری بهتری هم خواهید داشت و شانس شما برای آشنایی با افراد موفق بالاتر می‌رود. اما اهمیت کوچینگ تحصیلی تنها به این مورد محدود نمی‌شود؛ با استفاده از این نوع خدمات، می‌توانید از مزایای زیر هم بهره‌مند شوید:
۱- کمک به کسب اهداف تحصیلی
نخستین اهمیت بزرگ کوچینگ تحصیلی این است که به شما کمک می‌کند به اهداف خود برسید. این هدف ممکن است برای یک نفر کسب نمره ۲۰ باشد و برای شخص دیگر، به پایان رساندن یک مقطع تحصیلی. یعنی کوچ برای شما تعیین نمی‌کند که چه چیزی خوب و چه چیزی بد است؛ این شما هستید که هدف را تعیین می‌کنید و او برای دستیابی به این هدف شما را یاری خواهد کرد.
۲- مقابله با استرس و فشار تحصیلی
یکی از مشکلات بزرگ در مسیر درس خواندن، استرس و فشاری است که دانشجویان و دانش‌آموزان تحمل می‌کنند. این موضوع به این دلیل است که نتایج درس خواندن در طولانی مدت مشخص می‌شوند و در کوتاه مدت، درس خواندن کمی بی‌نتیجه به نظر می‌رسد. کوچ تحصیلی به افراد کمک می‌کند که با ترسیم اهداف بلند مدت خود، استرس کمتری تجربه کنند.
۳- تسهیل در انتخاب رشته و حرفه
فشار انتخاب رشته درست در سال نهم برای ورود به دبیرستان و همچنین سال دوازدهم برای ورود به دانشگاه، می‌تواند استرس زیادی به دانش‌آموزان وارد کند. کوچینگ تحصیلی، به افراد کمک می‌کند استعدادهای خود را بهتر بشناسند و با توجه به نیازها و توانمندی‌هایی که دارند، بهترین رشته ممکن را انتخاب کنند.
۴- شناخت بیشتر خود
یکی از بزرگ‌ترین تاثیرهای کوچینگ تحصیلی، این است که به افراد کمک می‌کند خود و توانایی‌هایشان را بهتر بشناسند. این موضوع نه تنها روی تصمیم‌گیری بهتر در مسیر تحصیلی تاثیرگذار است، بلکه به تصمیم‌های معقول در ابعاد دیگر زندگی نیز بسیار کمک خواهد کرد.
۵- تعادل بین درس و زندگی شخصی
دانش‌آموزان و دانشجویان، به خصوص در بخش‌های خاصی از مسیر تحصیلی مانند کنکور یا آزمون‌های مهم تحصیلی، ممکن است مرز بین زندگی و تحصیل را گم کنند. یکی از مهم‌ترین مزایای کوچینگ تحصیلی این است که به افراد کمک می‌کند بین زندگی و تحصیل خود تعادل برقرار کنند و از این راه، توان و روحیه خود را برای ادامه مسیر حفظ نمایند.
اهمیت کوچینگ تحصیلی برای داوطلبان کنکور
در ایران، کنکور یکی از مهم‌ترین بخش‌های زندگی هر کسی است که پا در مسیر تحصیل می‌گذارد. کسانی که به این مرحله می‌رسند، دوست دارند هر کاری انجام دهند تا بهترین نتیجه ممکن را به دست آورند. یکی از مزایای کوچینگ تحصیلی، این است که به این نوع داوطلبان بسیار کمک می‌کند. کوچینگ تحصیلی می‌تواند از راه‌های زیر به داوطلبان کنکور سراسری کمک کند:
- در جلسات کوچینگ می‌توانید توانمندی‌های خود را بشناسید و با توجه به همان‌ها هدف‌گذاری کنید. به عنوان مثال، ممکن است توان یک شخص کسب رتبه تک رقمی و توان دیگری، کسب رتبه سه رقمی باشد؛ این چیزی است که طی گفت و گو بین کوچ و مراجع مشخص خواهد شد.
- کوچ‌ها می‌توانند به فرد کمک کنند استعدادها و علایق درونی خود را بهتر بشناسد و در نتیجه، در فرایند انتخاب رشته تحصیلی موفق‌تر عمل کند.
- فشار و اضطراب ناشی از کنکور، عامل شکست بسیاری از دانش‌آموزان در این آزمون مهم است. کوچ، با هدف‌گذاری‌های کوچک و قابل دستیابی، در فرد انگیزه ایجاد می‌کند و او را به اهداف خود نزدیک‌تر می‌سازد.
- کوچینگ تحصیلی یکی از بهترین راه‌ها برای مدیریت زمان به صورت دقیق و اصولی و در نتیجه، کسب نتایج بهتر از درس خواندن است. بنابراین می‌تواند به داوطلبانی که زمان کمی تا کنکور دارند بسیار کمک کند.
بهترین زمان برای شرکت در جلسات کوچینگ تحصیلی
مادامی که مشغول به تحصیل باشید، استفاده از جلسات کوچینگ تحصیلی هم برای شما مفید خواهد بود. با این حال در برخی مراحل تحصیل، تصمیم‌گیری‌ها و فعالیت‌های دانش‌آموزان و دانشجویان، بسیار مهم و در زندگی آینده آن‌ها تاثیرگذارتر است. با این حساب، بهتر است در زمان‌های زیر سراغ جلسه‌های کوچینگ تحصیلی بروید:
- زمانی که قرار است انتخاب‌های مهم و سرنوشت‌ساز داشته باشید: یکی از زمان‌هایی که مراجعه به کوچ تحصیلی به شما کمک خواهد کرد، وقتی است که می‌خواهید انتخاب رشته کنید یا مسیر تحصیلی خود را به هر دلیلی تغییر دهید و سراغ رشته‌های دیگر بروید.
- وقتی می‌خواهید بین چند گزینه تحصیلی ایده‌آل یک مورد را انتخاب کنید: گاهی ممکن است تقریبا بدانید که می‌خواهید چه دانشگاه یا رشتهای را انتخاب کنید، اما بین چندگزینه محبوب خود گیر کرده باشید. در این شرایط هم کوچینگ تحصیلی برای شما کارساز است.
- زمانی که قرار است در آزمون‌های مهم و کلیدی شرکت کنید: دانش‌آموزان و دانشجویان برای شرکت در کنکور، آزمون‌های نهایی، آزمون‌های جامع و امتحانات پایانی استرس بسیار زیادی را تحمل می‌کنند. به همین دلیل برخی نیاز دارند در این زمان‌ها از یک کوچ کمک بگیرند.
- وقتی می‌خواهید برای دستیابی به اهداف خاص برنامه‌ریزی کنید: گاهی دانش‌آموزان و دانشجویان از سال‌های نخست یک مقطع تحصیلی، تصمیم می‌گیرند برای اهداف بلند مدت خود تلاش کنند. مثلا از سال نهم یا دهم، قصد آمادگی برای کنکور را دارند. در این حالت هم کوچ تحصیلی می‌تواند به شما کمک کند.
علاوه بر مواردی که گفتیم، ممکن است ساعت، روزها و تعداد جلسات هم برای برخی افراد دغدغه ایجاد کند. به یاد داشته باشید که جلسات کوچینگ تحصیلی مانند کوچینگ فردی با گفت و گو و هماهنگی کامل بین کوچ و مراجع تعیین خواهند شد. یعنی ممکن است جلسات یک فرد، یک روز در ماه و در ساعات اولیه صبح برگزار شود و جلسات شخص دیگر، در روزهای آخر هر هفته تشکیل شود. این موضوع به نوع اهداف هر فرد، میزان استرس او و توانمندی‌های شخصی‌اش بستگی خواهد داشت.
هدف از کوچینگ تحصیلی چیست؟
با توجه به توضیحاتی که درباره کوچینگ تحصیلی ارائه کردیم، باید تا کنون متوجه شده باشید که این فرایند چه اهدافی را دنبال می‌کند. به طور کلی هدف از برگزاری این جلسات، دستیابی به یکی از اهداف زیر یا چند مورد از آن‌ها است:
- تعیین اهداف تحصیلی به طور روشن با توجه به توانمندی‌ها و استعدادها
- برنامه‌ریزی و تدوین راهبردهای معقول و عملی با توجه به پتانسیل‌های فردی
- توسعه مهارت‌ها و استعدادها برای دستیابی به اهداف با ایجاد انگیزه و افزایش اعتماد به نفس
- مدیریت زمان به طور معقول و موثر در جهت ایجاد نظم در درس خواندن با بهره‌وری بالا
- مقابله با استرس و اضطراب‌های ناشی از فشار تحصیلی در دوره‌های مختلف
- تشویق به انگیزه و پیشرفت با توجه به دستاوردهای فرد در طی کوچینگ تحصیلی
- راهنمایی در انتخاب رشته و حرفه با توجه به علایق و استعدادهای فرد
- تسهیل در انجام پروژه‌ها و تحقیقات با برنامه‌ریزی و مدیریت زمان
- ارائه راهکارها و توجیه در انجام پروژه‌ها و تحقیقات تحصیلی
- پیگیری مستمر از پیشرفت و عملکرد فرد و ارائه بازخورد مناسب برای بهبود کارکرد تحصیلی
- کمک به فرد برای دستیابی به تعادل بهتر بین زندگی تحصیلی و شخصی
سخن پایانی
کوچینگ تحصیلی به عنوان یک فرایند توسعه فردی، نقش بسزایی در آمادگی و موفقیت دانش‌آموزان و دانشجویان در بزنگاه‌های سرنوشت‌ساز دارد. این فرآیند، با تلفیق تخصص تحصیلی و مهارت‌های روان‌شناختی، فضایی را برای هدایت و رشد افراد در مسیر تحصیلی خود ایجاد می‌کند. کوچینگ تحصیلی نه تنها به تعیین اهداف شخصی و تحصیلی کمک می‌کند بلکه به مهارت‌های مطالعه، مدیریت زمان، و مقابله با استرس نیز می‌پردازد. همچنین کوچ تحصیلی می‌تواند نقش عمیقی در کاهش استرس داوطلبان کنکور و آماده کردن آن‌ها برای مقابله با این چالش بزرگ داشته باشد.
دیدگاهتان را بنویسید