مهارت پرسشگری در کوچینگ چیست؟ هنری ضروری در جلسات کوچینگ
کوچ‌ها فارغ از اینکه در چه حوزه‌ای فعالیت می‌کنند، برای پیشبرد جلسات نیاز به مهارت‌ها و توانمندی‌های خاصی دارند. یکی از مهم‌ترین مهارت‌ها برای یک کوچ خوب، مهارت پرسشگری است. این مهارت، باعث می‌شود متخصص کوچینگ بداند چه زمانی چه پرسشی را مطرح کند که بیشترین تاثیر را روی دیگران داشته باشد. در ادامه بیشتر با این توانمندی و تاثیر آن روی کیفیت جلسات کوچینگ آشنا خواهیم شد. البته اگر با مفهوم کوچینگ آشنایی ندارید بهتر ابتدا مقاله کوچینگ چیست را مطالعه فرمایید.
مهارت پرسشگری چیست؟
پرسشگری به معنای طرح سوال‌های به موقع، منطقی و مفید است که باعث به دست آوردن اطلاعات ارزشمند می‌شود. این مهارت به یافتن راهکار برای حل مسائل، شناسایی وضعیت‌های خاص و یا تحریک ذهن مخاطب به تفکر بسیار کمک خواهد کرد. داشتن مهارت پرسشگری برای کوچ‌ها، مشاوران، روانشناسان، منتورها و حتی مدیران کسب‌وکار بسیار اهمیت دارد، زیرا به دریافت اطلاعات از مراجعان و تشویق آن‌ها به تفکر بیشتر بسیار نیاز دارند.
هدف از پرسشگری و پرسیدن سوال در کوچینگ
سوال‌هایی که در کوچینگ مطرح می‌شوند، برای دستیابی به اهداف خاصی هستند. برخی از آن‌ها جنبه اطلاعاتی دارند، برخی برانگیزاننده هستند و برخی دیگر برای یافتن راه‌حل برای مسائل مختلف مطرح می‌شوند. از جمله اهداف اصلی پرسشگری در کوچینگ میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
پرسشگری و پرسیدن سوالات در کوچینگ نقش مهمی در فرآیند یادگیری، توسعه فردی و رشد شخصی دارد. در زیر تعدادی از اهداف این روش ذکر شده است:
افزایش دانش و آگاهی
وقتی کوچ روحیه پرسشگری قوی داشته باشد، می‌تواند با طرح سوالات مناسب و به جا، باعث افزایش آگاهی مراجع از توانایی‌های درونی خود شود. سوال‌های کوچ، باعث می‌شوند مراجع بیشتر درباره ویژگی‌های واقعی خود صحبت کند و در نتیجه، با آگاهی بیشتری به شخصیت خود نگاه کند.
تسهیل فرآیند تصمیم‌گیری
کوچ با پرسش سوال‌های مختلف، باعث می‌شود مراجع همه جوانب را در نظر بگیرد و در نتیجه، برای تصمیم‌گیری درست منطقی‌تر فکر کند. از سویی کوچ نیز اطلاعات درست و معتبری درباره مراجع به دست می‌آورد و می‌تواند او را برای تصمیم بهتر راهنمایی کند.
تسهیل فرآیند یادگیری
سوالات کوچ می‌توانند به افراد کمک کنند تا اطلاعات جدید را بهتر درک کنند و آن‌ها را در ذهن خود سامان دهند. این سوالات می‌توانند باعث افزایش انگیزه برای یادگیری عمیق‌تر شود و به افراد کمک کنند تا بر روی نقاط قوت خود تمرکز بیشتری داشته باشند.
تقویت مهارت حل مسئله
پرسش‌های کوچ می‌توانند به افراد کمک کنند تا مسائل را از زوایای مختلف بررسی کنند و راه‌حل‌های خلاقانه‌تری پیدا کنند. تشویق به تفکر انعطاف‌پذیر و پذیرش چالش‌های مختلف در مسیر زندگی، از مزایای وجود مهارت پرسشگری در کوچ است.
تسهیل در روابط افراد
کوچ می‌تواند با طرح سوالات مختلف، به فرد کمک کند تا ارتباط بهتر و عمیق‌تری با دیگران برقرار کند. تسهیل در فرایند ارتباطی و بهبود مهارت‌های مربوط به روابط اجتماعی، از جمله اهداف اصلی طرح پرسش‌های اصولی توسط کوچ و کوچینگ سازمانی است.
تسلط بر احساسات
سوالات کوچ می‌تواند به افراد کمک کند تا احساسات خود را درک کنند و بتوانند بهتر با آن‌ها مواجه شوند. تسهیل در مدیریت استرس و اضطراب و کنترل دیگر هیجانات منفی یا مثبت درونی، از جمله اهداف کوچ‌های پرسشگر است.
در کل، هدف اصلی از پرسشگری در کوچینگ، تسهیل در فرآیند یادگیری و توسعه فردی یا حرفه‌ای است. کوچی که دارای این مهارت باشد، بهتر می‌تواند به افراد یا کسب‌وکارها کمک کند که بهترین نسخه از خودشان را کشف کرده و به دست آورند.
اهمیت پرسشگری در کوچینگ
کوچ‌ها برای اینکه بتوانند بهترین خدمات را به مراجعان خود ارائه دهند، باید مهارت پرسشگری را در خود تقویت کنند. این مهارت، باعث می‌شود کوچ اطلاعاتی دقیق و موثق از مراجع به دست آورد و در نتیجه، بتواند در بهترین برنامه‌ریزی ممکن به او کمک کند. اینکه یک کوچ دارای روحیه پرسشگری قوی باشد، به دلایل زیر اهمیت دارد:
باشه، الان به شما ۱۰ دلیل اهمیت پرسشگری در کوچینگ را توضیح می‌دهم:
۱- یادگیری و رشد
پرسشگری به کوچ کمک می‌کند تا مراجعان خود را در مسیر یادگیری و رشد کمک کنند. با پرسیدن سؤالات مناسب، آن‌ها می‌توانند با عمق و دقت بیشتری در مورد نیازها، آرزوها، مهارت‌ها و محدودیت‌های خود صحبت کنند.
۲- شناخت بهتر از خود
داشتن روحیه پرسشگری کوچ باعث می‌شود که او شناخت بهتری از مراجعان خود به دست آورد و از سویی، باعث شود خود افراد نیز به خودآگاهی بیشتری دست پیدا کنند. این شناخت اولیه، پایه‌ای برای تغییر و بهبود است.
۳- تعیین اهداف معنادار
با پرسش‌های کوچ، مراجعان می‌توانند اهداف معناداری برای خود تعیین کنند. این اهداف، مبنایی برای اقدامات عملی و پیشرفت در آینده انواع کوچینگ از جمله بیزینس کوچینگ خواهند بود.
۴- رفع موانع و مشکلات
در مسیر اهداف، ممکن است چالش‌ها و مشکلات زیادی وجود داشته باشد. پرسشگری به مشتریان کمک می‌کند تا از موانع خود عبور کنند و برای مشکلات خود، بهترین راه حل ممکن را بیابند.
۵- تسهیل یادگیری
سوالات درست و بجا در جلسات کوچینگ، فرصت‌های یادگیری بیشتر را برای مراجعان فراهم می‌کنند. مراجع می‌تواند از تجربیات خود و تجربیات دیگران نکات جدیدی بیاموزد و با توجه به آن‌ها، سراغ یادگیری دانش و مهارت مورد نیاز خود برود.
۶- ابزار تولید ایده‌ها
پرسش‌ها به عنوان ابزاری برای تولید ایده‌ها و اندیشه‌های جدید عمل می‌کنند. به همین دلیل در حوزه‌هایی همچون کوچینگ خلاقیت یا کوچینگ موفقیت، این مهارت اهمیت بیشتری دارد.
۷- تعیین مسیر و اقدام
سوالات کوچ به مشتریان کمک می‌کند تا مسیری را برای رسیدن به اهداف خود تعیین کنند و اقدامات لازم را انجام دهند. در حقیقت در بسیاری از موارد، این سوالات نقش انگیزه‌بخشی را ایفا می‌کنند.
۱۰- تسهیل تغییر و تحول
پرسش‌هایی که کوچ مطرح می‌کند، در فرایند کوچینگ به مراجعان کمک می‌کند که تغییرات مثبتی در زندگی‌شان ایجاد کنند و به سمت اهداف خود قدم‌های مثبتی بردارند.
چگونه سوالات درست بپرسیم؟
همان اندازه که پرسیدن سوال‌های درست در جلسات کوچینگ می‌تواند مفید و موثر باشد، پرسش‌های غلط ممکن است چالش‌برانگیز و مشکل‌ساز باشند. به همین دلیل به عنوان یک کوچ باید بدانید که چگونه سوالات درست بپرسید. اگر می‌خواهید بهترین سوال‌ها را در این جلسات مطرح کنید، بهتر است به تکنیک‌های زیر توجه ویژه داشته باشید:
۱- سوالات باز بپرسید
سوالات باز، افراد را تشویق می‌کنند تا نظرات و ایده‌های خود را به اشتراک بگذارند. این سبب می‌شود که مکالمه عمیق‌تر و سازنده‌تر شود. در حقیقت سوالاتی که کوچ مطرح می‌کند، نباید هدایتگر باشند و مخاطب را تنها به فکر یک پاسخ مشخص و از پیش تعیین شده بیندازند، بلکه باید به گونه‌ای باشند که بتوان به آن‌ها به چند صورت مختلف پاسخ داد.
۲- شنونده‌ی فعال باشید
پس از پرسیدن سوال، به بازخورد و پاسخ فرد دقت کنید. این به شما کمک می‌کند تا سؤالات بعدی خود را در لایف کوچینگ و سایر زمینه‌ها بهبود بخشید. داشتن گوش شنوا در کوچینگ، به روحیه پرسشگری بسیار کمک می‌کند و باعث طرح سوالات بهتر می‌شود.
۴- سوالات زنجیره‌ای بپرسید
پس از یک پاسخ، سوالات دیگری بپرسید تا به عمق موضوع نفوذ کنید. کوچی که روحیه پرسشگری بالایی داشته باشد، با دریافت پاسخ‌های محدود و کوتاه قانع نمی‌شود و سعی می‌کند سوالات مرتبط دیگری مطرح کند تا به عمق موضوع پی ببرد.
۵- سوالات فرضی مطرح کنید
از سؤالاتی که فرد را به تصور و تحلیل نمادین دعوت می‌کنند، استفاده کنید. فرضیاتی که خود حدس می‌زنید یا مراجع در پاسخ‌های قبلی به آن‌ها اشاره کرده است را به سوال تبدیل کنید؛ مثلا بپرسید اگر توانایی فلان کار را داشتی چه برنامه‌ای می‌چیدی؟ اگر بودجه‌ات فلان قدر بود چقدر زمان برای رسیدن به هدفت نیاز داشتی؟ سوال‌های این چنینی می‌توانند برای برنامه‌های عملی بسیار مفید باشند.
۶- مراجع را به تحلیل نمادین ترغیب کنید
از سؤالاتی که به فرد کمک می‌کنند تا مسائل را از طریق تصویرسازی و تحلیل نمادین مورد بررسی قرار دهد، استفاده کنید. این نوع سوالات می‌توانند باعث شوند مخاطب آینده را تصور کند و در نتیجه، انگیزه بیشتری برای اهداف خود داشته باشد. به عنوان مثال می‌توانید بپرسید اگر به فلان هدف دست پیدا کنی، چطور جشن خواهی گرفت؟
۷- از تکنیک سوال‌های نردبانی کمک بگیرید
با پرسیدن سوالات تدریجی و مرتب، از سطح پایین به سطح بالا پیش بروید. این تکنیک می‌تواند در گستره‌ای وسیع مورد استفاده قرار گیرد. مثلا می‌توانید از سوال‌های مربوط به آینده نزدیک شروع کنید و به آینده‌های دورتر برسید. یا از سوال‌های جزیی شروع کنید و سپس به اهداف کلان بپردازید. سوال‌های این‌چنینی در ذهن مخاطب نظم بهتری ایجاد خواهند کرد.
۸- از سکوت بین سوالات استفاده کنید
یکی از مهم‌ترین مهارت‌ها برای کوچ‌هایی که می‌خواهند روحیه پرسشگری بهتری داشته باشند، این است که در برخی موارد سکوت کنند. گاهی سکوت و حفظ ارتباط چشمی، می‌تواند باعث شود که مراجع به فکر پاسخ‌های دقیق‌تر بیفتد و بدون نیاز به طرح پرسش‌های دیگر، پاسخ خود را ادامه دهد.
۹- قضاوت نکنید
اگر می‌خواهید پرسشگر خوبی باشید، باید از هرگونه قضاوت نابجا دوری کنید. پرسش‌های شما نباید رنگ و بوی پیش‌داوری داشته باشند. مثلا نباید بپرسید یعنی تو فکر می‌کنی فلان کار بهتر است؟ یا اینکه من با پاسخ قبلی‌ات موافق نیستم! کوچ نباید درباره پاسخ‌های مراجع قضاوت داشته باشد یا سعی کند آن‌ها را به سمت و سوی خاصی هل بدهد.
۱۰- از تکنیک سقراط کمک بگیرید
پرسشگری به شیوه سقراطی شامل طرح سوال‌هایی منظم و هدفمند به شکل متوالی است. در این تکنیک، با استفاده از پاسخ‌های خود مراجع، پرسش‌های بعدی مطرح می‌شوند. این روش، به وسیله پرسش‌هایی دقیق به ما کمک می‌کند تا به اصول و مفاهیم پنهان دست پیدا کنیم و به تفکر نقادانه بپردازیم. این تکنیک در شرایطی که لازم است مراجع، در برخی اصول و اعتقادات خود بازنگری داشته باشد و آن‌ها را تغییر دهد بسیار مفید و موثر است.
پرسشگری سقراطی چیست؟
در جلسات کوچینگ با موضوعات مختلف، ممکن است مراجع به دلیل آشفتگی ذهنی یا ناتوانی در انطباق صحیح مطالب، نتواند به نتایج درستی دست پیدا کند. در این شرایط، تصمیم‌گیری بسیار دشوار می‌شود و در نتیجه، شخص نمی‌تواند برنامه‌ای روشن برای دستیابی به اهداف خود داشته باشد. پرسشگری سقراطی روشی است که در آن، پرسشگر سوال‌هایی منظم و متوالی مطرح می‌کند تا در نهایت با استفاده از استدلال‌های خود شخص، او را متوجه تفکرات اشتباهش کند. این روش، دارای ۶ مرحله اصلی است:
۱- شفاف‌سازی و یافتن ریشه افکار
در این مرحله، باید مشخص شود که دلیل افکار مراجع چیست و چه اتفاقات و پیش‌فرض‌هایی، موجب ایجاد این طرز فکر شده‌اند. کوچ برای شفاف‌سازی، باید از مراجع خود بپرسد که طرز فکر دقیق او چیست و چرا اینگونه فکر می‌کند.
۲- به چالش کشیدن پیش‌فرض‌ها
در مرحله دوم از پرسشگری سقراطی، کوچ باید سعی کند پیش‌فرض‌هایی که در مرحله پیش به آن‌ها اشاره شد را به چالش بکشد. برای این کار میتوان از ایجاد تناقض استفاده کرد؛ مثلا، اگر موضوع خلاف چیزی بود که تو فکر می‌کنی چه می‌شد؟ همچنین باید درست بودن فرضیات را به چالش کشید؛ مثلا تو از کجا می‌دانی که این طرز فکر درست است؟ چه چیزی باعث می‌شود به آن اطمینان داشته باشی؟
۳- جست‌وجوی شواهد موجود
در این مرحله کوچ باید متوجه شود که افکار مراجع، دقیقا ریشه در چه چیزی دارند و دقیقا چگونه از درستی آن‌ها دفاع می‌کند. برای این بخش، باید از مراجع بپرسد که اگر کسی مخالف او باشد، چطور از عقاید خود دفاع می‌کند و چه چیزی باعث شده است که انقدر به درستی تفکرات خود اطمینان داشته باشد.
۴- بررسی دیدگاه‌های مخالف
در پرسش‌های سقراطی، باید حتما نقاط مخالف را نیز بررسی کرد. به همین منظور، کوچ باید از مراجع خود بپرسد که نظر دیگران (دوستان، همکاران یا اعضای خانواده) در خصوص تفکرات او چیست و چطور می‌تواند به آن‌ها اطمینان دهد که نظر او درست است. در این بخش، اگر عقاید مراجع درست باشند، اعتماد به نفس بیشتری کسب خواهد کرد و اگر طرز فکر غلطی داشته باشد، می‌تواند در آن‌ها تجدید نظر کند.
۵- ارزیابی نتایج، فواید و ضررهای احتمالی
برای اینکه مراجع بتواند درباره درستی یا نادرستی طرز فکر خود تصمیم بگیرد، باید نتایج احتمالی را بررسی کند. به همین منظور، کوچ می‌تواند از او بپرسد که اگر ایده‌های او اشتباه باشند، چه نتایجی خواهد داشت؟ اگر درست باشند، او چه کار خواهد کرد؟ در صورت بروز خطاهای بزرگ یا کوچک، چه تبعاتی در انتظار او خواهند بود؟ بررسی پاسخ این سوال‌ها می‌تواند به تصمیم‌گیری منطقی بسیار کمک کند.
۶- نتیجه‌گیری نهایی
در نهایت، پس از پرسش سوال‌های مختلف از مراجع، او باید بتواند درباره درستی یا نادرستی ایده‌ها و تفکرات خود تصمیمی قاطع بگیرد و بر این اساس، برنامه‌ریزی‌های خود را پیش ببرد. در این بخش کوچ می‌تواند از مراجع بپرسد که چه نتایجی از فرایند استدلال می‌گیرد و با توجه به نکاتی که گفته‌است، تصمیم دارد کدام تفکرات خود را به مرحله اجرا برساند.انواع پرسش‌ها در جلسات کوچینگ
انواع پرسش‌ها در جلسات کوچینگ
کوچ برای اینکه بتواند اصول پرسشگری رسمی را رعایت کند و بهترین سوال‌ها را از مراجعان خود بپرسد، باید با انواع و اقسام پرسش‌ها آشنایی داشته باشد. این سوالات، بسته به موضوع جلسات کوچینگ می‌توانند متفاوت باشند، اما در کل، بهترین سوال‌های کوچینگ را میتوان به دسته‌های زیر تقسیم کرد:
پرسش‌های زمینه‌ساز
در بخش‌های آغازین جلسه، باید سوال‌هایی مطرح شوند که حالت زمینه‌چینی دارند و باعث می‌شوند مراجع با نگاهی کلی، به شرایط موجود نگاه کند. با استفاده از این پرسش‌ها میتوان زمینه را برای تکمیل فرایند کوچینگ فراهم کرد:
- هفته / ماه گذشته را چطور گذراندی؟
- ترجیح می‌دهید از کدام موضوع شروع کنیم؟
- در حال حاضر مشغول چه فعالیت‌هایی هستید؟
- چه اتفاقی باعث شد کوچینگ را شروع کنید؟
پرسش‌های شناخت هدف
کوچ باید بتواند به درستی اهداف مراجع را درک کند تا در نهایت، برای برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری بهتر به او کمک کند. در همین راستا، باید سوال‌هایی مطرح شوند که اهداف را به طور روشن و دقیق برای کوچ شرح دهند. از جمله:
- در چند سال آینده خود یا کسب‌وکارتان را کجا می‌بینید؟
- اولویت اصلی شما در زندگی چیست؟
- دستیابی به چه چیزی باعث افزایش انگیزه شما می‌شود؟
پرسش‌های انگیزه‌بخش
برخی سوال‌ها در جلسات کوچینگ، با هدف دریافت پاسخ مطرح نمی‌شوند، بلکه هدف آن‌ها بالا بردن انگیزه‌های فرد برای عمل به ایده‌ها و رسیدن به اهدافش است. این نوع سوال‌ها باید به گونه‌ای مطرح شوند که مخاطب بیشتر به توانایی‌ها و اهداف خود فکر کند و در نتیجه، تلاش بیشتری در مسیر موفقیت خود انجام دهد. سوال‌های زیر، می‌توانند خاصیت انگیزه‌بخشی داشته باشند:
- فکر می‌کنی اگر دیگری به جای تو بود، به دستاوردهای فعلی تو می‌رسید؟
- اگر تا سال آینده به اهدافی که می‌خواهی برسی، چه کار می‌کنی؟
- تا اینجای مسیر، کدام مهارت‌ها برایت مفید بوده‌اند؟
- چه کسانی در مسیر موفقیت با تو همراه و همقدم هستند؟
پرسش‌های تحلیلی
کوچ در برخی موارد سوال‌هایی از مراجع می‌پرسد که باعث تقویت قدرت تحلیل او شود. این سوال‌ها، عموما به جزئیات موضوعات مختلف می‌پردازند و به مراجع کمک می‌کنند با دقت بیشتری به شرایط موجود نگاه کند و در نتیجه، تصمیم‌های بهتر و موثرتری بگیرد. سوال‌های زیر، نمونه‌هایی از پرسش‌های تحلیلی هستند:
- به نظر شما، بهترین روش ممکن برای دستیابی به هدفتان چیست؟
- کدام مهارت‌ها یا اشخاص می‌توانند در این مسیر برای شما مفید باشند؟ چرا؟
- به نظر خودتان چه چیزی تا کنون مانع دستیابی به اهدافتان شده است؟
- از نظر شما راه میانبری برای هدفتان وجود دارد؟ چرا سراغ آن نرفته‌اید؟
پرسش‌های فرضیه‌ای
اما و اگرها می‌توانند باعث ایجاد ایده‌های جدیدتر در ذهن ما شوند. به همین دلیل هم طرح پرسش‌های فرضیه محور در جلسات کوچینگ بسیار مفید و کارساز است. این پرسش‌ها باعث می‌شوند مراجع به ایده‌هایی که پیشتر تصور می‌کرد ناممکن هستند نیز فکر کند. از جمله پرسش‌های فرضیه‌ای میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- اگر زمان بیشتری داشتی، برای اهدافت چه کارهایی می‌کردی؟
- فرض کن منابع مالی نامحدود داری، چقدر طول می‌کشد به هدفت برسی؟
- اگر این مشکل یا مانع خاص وجود نداشت، کی به اهدافت می‌رسیدی؟
- با فرض اینکه حق انتخاب داشته باشی، کدام مهارت را برای رسیدن به اهدافت تقویت می‌کنی؟
پرسش‌های استدلالی
مخاطبان در جلسات کوچینگ ممکن است بر اساس پیش‌فرض‌های ذهنی یا تمایلات شخصی خود به سوال‌ها پاسخ دهند. به همین دلیل باید با طرح سوال‌های جدید، آن‌ها را وادار کنید که برای پاسخ‌های خود استدلال منطقی بیاورند. این کار باعث می‌شود ایده‌های خام و غلط کنار بروند و تنها فکرهای درست در ذهن فرد باقی بمانند. از جمله پرسش‌های استدلالی میتوان موارد زیر را نام برد:
- دلیلت برای اینکه فلان هدف را در اولویت قرار داده‌ای چیست؟
- چرا فکر می‌کنی فلان شخص، مانع رسیدن تو به هدفت می‌شود؟
- چه دلیلی برای انتخاب فلان شخص به عنوان شریک کاری یا شریک زندگی داری؟
- چرا فکر می‌کنی روشت برای رسیدن به هدف غلط / درست است؟
پرسش‌های بسته
در حالت کلی بهتر است از پرسش‌ها باز در کوچینگ استفاده شود، اما گاهی هم می‌توانید برای پیشبرد بحث‌ها، از پرسش‌های بسته در میان سایر پرسش‌ها استفاده کنید. پرسش‌های بسته سوال‌هایی هستند که پاسخ آن‌ها محدود به چند گزینه مشخص و از پیش تعیین شده است. این نوع سوال‌ها به اما و اگر وابسته نیستند و عموما با یک کلمه میتوان به آن‌ها پاسخ داد. از جمله پرسش‌های بسته میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- آیا از موقعیت فعلی خود رضایت دارید؟
- آیا دوست دارید در شرایط فعلی تغییری ایجاد کنید؟
- کدام را ترجیح می‌دهید؛ همکاری با دیگران یا تنهایی کار کردن؟
در ادامه پرسش‌های بسته، می‌توانید از انواع سوال‌های دیگر استفاده کنید تا بحث عمیق‌تر شود. مثلا اینکه چرا شرایط فعلی را دوست ندارید یا اینکه چرا همکاری با دیگران برایتان دشوار است.
پرسش‌های قیفی
پرسش‌های قیفی که با نام Funnelling questions شناخته می‌شوند، مجموعه‌ای از سوال‌ها هستند که از کل به جزء حرکت می‌کنند. این نوع سوال‌ها باید بسیار هوشمندانه طرح شوند تا در نهایت، کوچ را به اهدافی که دارد برسانند. یک نمونه از پرسش‌های قیفی را می‌توانید در مثال زیر مشاهده کنید:
- در ماه اخیر برای دستیابی به هدف شماره ۱ خود چکار کردید؟
- به نظرتان فلان اقدام، چقدر شما را به هدف نزدیک کرد؟
- آیا هنگام انجام این اقدام، از کسی هم کمک گرفتید؟
- این شخص چقدر با شما هماهنگی فکری دارد؟
- آیا می‌توانید از او برای هدف شماره ۲ کمک بگیرید؟
- او چه کمک‌هایی می‌تواند به شما بکند؟
این نوع پرسش‌ها می‌توانند مسیرهای متفاوتی را طی کنند و با توجه به اهداف کوچ و مراجع، تنوع بسیار بالایی دارند.
پرسش‌های تصریحی
این نوع پرسش‌ها بدون پیچیدگی‌های خاص مطرح می‌شوند و هدف آن‌ها، دریافت اطلاعات کلی و اولیه درباره موضوعات مختلف است. این سوال‌ها اغلب در جلسات ابتدایی مطرح می‌شوند و برای آشنایی اولیه با مراجع مفید هستند. از جمله سوال‌های تصریحی، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- هم اکنون مشغول چه کاری هستید؟
- هدف شما از مراجعه به کوچ چیست؟
- چند سال است که در این حوزه فعالیت دارید؟
- رشته تحصیلی تخصصی شما چیست؟
این پرسش‌ها اگرچه ساده و ابتدایی به نظر می‌رسند، اما می‌توانند زمینه‌ساز سوال‌های مهم‌تر و اصولی‌تر باشند.
عوامل بازدارنده پرسشگری عمیق
برخی عادت‌ها و شرایط خاص، ممکن است باعث شوند کوچ نتواند به درستی روحیه پرسشگری خود را حفظ کند. در صورتی که می‌خواهید پرسشگر خوبی باشید، از عوامل و عادت‌های زیر دوری کنید:
۱- قضاوت‌گر نباشید
وقتی سعی می‌کنید با پیش‌داوری و ذهنیات قبلی خود به پاسخ‌های مخاطبان بنگرید، دیگر نمی‌توانید سوال‌های بعدی خود را طرح کنید. این موضوع، باعث می‌شود به بخش‌های عمیق ذهن مخاطب دست پیدا نکنید و نتوانید به درستی او را راهنمایی کنید.
۲- سوالات تک‌پاسخی نپرسید
یکی از عوامل بازدارنده روحیه پرسشگری، این است که کوچ سوالاتی مطرح کند که تنها یک پاسخ مشخص داشته باشند. برای اینکه همیشه پرسش‌های عمیق بپرسید، باید سعی کنید سوال‌های شما کاملا باز باشند تا مخاطب با توجه به ذهنیات خود به آن‌ها پاسخ دهد.
۳- زمینه‌سازی درست داشته باشید
گاهی از همان جلسات نخست، ارتباط بین کوچ و مراجع به درستی شکل نمی‌گیرد و به همین دلیل، کوچ گاهی نمی‌تواند وارد جزییات شود و سوالات دقیقی مطرح کند. به همین دلیل در صورتی که می‌خواهید پرسشگر خوبی باشید، ابتدا باید ارتباط عمیق و درستی با مراجع خود برقرار کنید. سعی کنید اعتماد مخاطب را به خود جلب کنید تا جلسات، پتانسیل طرح سوالات مختلف را داشته باشند و مراجع هم بتواند به درستی به آن‌ها پاسخ دهد.
۴- سکوت را تمرین کنید
یکی از دلایل اینکه کوچ‌ها نمی‌توانند پرسشگر خوبی باشند، این است که به شکل رگباری و پشت سر هم از مراجع سوال می‌پرسند. اگرچه این کار به نظر موثر می‌رسد، اما در واقع نتیجه برعکس دارد و به جای جلب توجه مخاطب، باعث حواس‌پرتی و سردرگمی او خواهد شد. بنابراین در برخی موارد سکوت کنید و اجازه دهید مخاطب تا جایی که می‌تواند به سوال‌های شما پاسخ دقیق ارائه دهد.
۵- کلی‌نگر نباشید
وقتی مخاطب به سوال‌های شما پاسخ می‌دهد، با دقت به تمام جزئیات آن توجه کنید. این کار باعث می‌شود بتوانید از بطن پاسخ‌ها، به پرسش‌های جدیدی برسید و بتوانید با کمک گفته‌های خود مخاطب، ایده‌های او را به چالش بکشید تا در نهایت، به بهترین تصمیم ممکن برسد.
سخن پایانی
پرسشگری مهارتی است که در تمام بخش‌های زندگی اعم از کار، تحصیل یا زندگی شخصی می‌تواند مفید باشد. این مهارت در کوچینگ اهمیت بالایی دارد و باعث ارتباط عمیق بین کوچ و مراجع، کشف ایده‌های ناب و برنامه‌ریزی دقیق برای دستیابی به اهداف خواهد شد.
دیدگاهتان را بنویسید