کوچینگ استارتاپ چیست و کوچ استارتاپ چه کارهایی انجام می دهد؟

کسب و کارهای نوپا، درست مانند کودکی که تازه متولد شده باشد، نیاز به حمایت و راهنمایی دارند. شناسایی اهداف دور و دراز و برنامه‌ریزی برای آن‌ها، اگرچه ساده به نظر می‌رسد، اما می‌تواند سرآغاز چالشی بزرگ برای استارتاپ‌ها باشد. استفاده از کوچینگ استارتاپ و خدمات منحصر به فرد آن، روشی مطمئن برای عبور از چالش‌های اولیه و ورود به مسیر موفقیت است. اگر می‌خواهید با این دسته از انواع کوچینگ بیشتر آشنا شوید و از آن برای رشد کسب و کار خود بهره ببرید، با ما همراه باشید.

استارتاپ چیست؟

واژه استارتاپ در سال‌های اخیر وارد ادبیات کسب و کارهای ایرانی شده‌است. این عنوان، به کسب و کارهایی اطلاق می‌شود که با ارائه یک راهکار خلاقانه برای رفع نیازهای متداول، به سرعت رشد می‌کنند و به درآمد می‌رسند. عموما سرعت رشد ابتدایی استارتاپ‌ها بسیار بالاست، اما این روند رشد به تدریج به حد معمول می‌رسد و در صورتی که مدیریت و برنامه‌ریزی صحیحی روی آن وجود داشته باشد، می‌تواند مجددا سیر صعودی را تجربه کند.

به شخص یا اشخاصی که استارتاپ را راه‌اندازی کرده باشند، فاندر (Founder) می‌گویند. این اشخاص، عموما از اقشار تحصیل‌کرده و جوان جامعه هستند که می‌خواهند مسیر کسب و کار خود را بیابند و با کارآفرینی، برای خود و دیگران درآمد ایجاد کنند.

بر اساس اعلام مرکز کسب و کارهای کوچک آمریکا (USSBA)، استارتاپ‌ها اغلب حول محور تکنولوژی و فناوری شکل می‌گیرند. با این حال، این موضوع ضرورتی ندارد و هر کسی که بتواند راهکار‌های خلاقانه خود را به شیوه‌ای اقتصادی و برای کسب درآمد ارائه دهد، می‌تواند مالک یک استارتاپ باشد.

استارتاپ‌ها پتانسیل خوبی برای رشد و رسیدن به ثروت قابل توجه دارند؛ البته به شرطی که از همان ابتدا، اهداف و برنامه‌ها به صورت روشن و شفاف تعریف شوند و تیمی قابل اطمینان برای تحقق آن‌ها تشکیل شود.

کوچینگ استارتاپ چیست؟

حتی قدیمی‌ترین و جاافتاده‌ترین کسب و کارها نیز ممکن است به دلایل مختلف، به انواع کوچینگ از جمله بیزینس کوچینگ، کوچینگ رهبری، کوچینگ منابع انسانی یا کوچینگ سازمانی نیاز پیدا کنند. بنابراین، کسب و کارهای استارتاپی که تازه در ابتدای مسیر خود هستند نیز باید این مقوله را جدی بگیرند. با این حال، جنس اهداف و دغدغه‌های استارتاپ‌ها با سایر کسب و کارها کمی متفاوت است، به همین دلیل حوزه‌ای جداگانه با نام کوچینگ استارتاپ به آن‌ها اختصاص دارد.
کوچینگ استارتاپی فرایندی است که در آن یک کوچ متخصص در حوزه کسب و کار، به اهداف و دغدغه‌های فعالان استارتاپی گوش می‌سپارد تا به آن‌ها انگیزه ببخشد که با برنامه‌ریزی دقیق و واقع‌بینانه، به اهداف مورد نظر خود دست یابند.

بسیاری از استارتاپ‌ها پس از شروع مسیر کسب و کار خود، به تدریج گمراه و سردرگم می‌شوند. ناتوانی در تعریف روشن اهداف، نداشتن قدرت حل مسئله، بروز دغدغه‌های بدون راه‌حل و نداشتن اطلاعات کافی در زمینه کسب و کار، می‌تواند خیلی زود هر استارتاپی را از پا درآورد. کوچ استارتاپ، به بهبود این دست مشکلات و عبور از آن‌ها بسیار کمک خواهد کرد.

کوچینگ استارتاپ یا منتورینگ برای استارتاپ؟

اگر هنوز درباره کوچینگ و کاربردهای آن نمی‌دانید، بهتر است سری به مقاله «کوچینگ چیست» بزنید تا بیشتر با مفهوم این فعالیت آشنا شوید. همچنین برای اطلاعات دقیق‌تر درباره تفاوت‌های این حوزه با منتورینگ و مشاوره، می‌توانید سراغ مقاله «تفاوت کوچینگ، منتورینگ و مشاوره چیست؟» بروید.
کوچینگ استارتاپ، فرایندی است که در آن با پرسش سوالات تخصصی، اهداف کسب و کار روشن می‌شوند و سپس طی فرایند جلسات منظم، مراجعان انگیزه‌ای کسب می‌کنند که با استفاده از توانمندی‌های خود، برای دستیابی به اهداف اقدام کنند.
برخی استارتاپ‌ها ممکن است برای رشد اولیه، به منتور نیز نیاز داشته باشند. منتور کسی است که در زمینه‌های شغلی و حرفه‌ای خاصی تخصص دارد. این فرد به اشخاص و کسب و کارهای کم‌تجربه آموزش می‌دهد که چگونه در مسیر همان شغل و حرفه موفق عمل کنند. بر این اساس، منتور باید در زمینه حوزه فعالیت استارتاپی که وارد آن می‌شود تخصص کافی داشته باشد؛ مثلا اگر کسب و کاری در حوزه تکنولوژی فعالیت دارد به منتوری با همین تخصص نیاز خواهد داشت.
در حقیقت کوچینگ بعد آموزشی یا مشاوره‌ای ندارد، در حالی که اصلی‌ترین و مهم‌ترین نقش منتور دقیقا همین است که نکات مربوط به یک کسب و کار را به افراد آموزش دهد. کسب و کارهای نوپا، به هر دو مورد در کنار یکدیگر نیاز دارند و حضور یکی از این موارد، نیاز به دیگری را سلب نخواهد کرد.

کوچینگ استارتاپ برای شخص یا برای تیم؟

مدیران استارتاپ‌ها تصور می‌کنند که چون آن‌ها بنیان‌گذار کسب و کار هستند، فقط خودشان به کوچ نیاز دارند و باید از کمک‌های او بهره بگیرند. این در حالی است که کوچینگ استارتاپ نه تنها می‌تواند به افراد کمک کند، بله رویکردی تیمی و گروهی نیز دارد. استفاده از روش فردی یا جمعی در این نوع کوچینگ، کاملا بستگی به اهداف و نیازهای کسب و کارها خواهد داشت.
در صورتی که کسب و کار شما بسیار کوچک است و تنها یک بنیان‌گذار دارد، می‌توانید برای تعریف اهداف و تدوین استراتژی‌های دستیابی به آن‌ها، از جلسات فردی کوچینگ استارتاپ بهره ببرید. از سویی اگر اهدافی دارید که نیاز به عملکرد جمعی و گروهی دارد، باید سراغ شیوه‌های تیمی بروید.
بهترین روش استفاده از کوچینگ استارتاپ، ترکیبی از جلسات فردی و تیمی است. با این روش، هم تک‌تک اعضا می‌تواند اهداف و دغدغه‌های فردی خود را مطرح کنند و برای دستیابی به آن‌ها برنامه‌ریزی داشته باشند و هم اهداف تیمی روشن می‌شوند و تمام اعضای گروه برای آن تلاش خواهند کرد.

چالش‌‌های کسب و کارهای استارت آپی

طبیعی است که هر کسب و کاری که به تازگی مسیر خود را شروع کرده باشد، با چالش‌های متعددی رو به رو شود. اگر به تازگی استارتاپ خود را راه‌اندازی کرده‌اید و تصور می‌کنید فقط شما هستید که در میان دغدغه‌های مختلف غوطه‌ور شده‌اید، بد نیست نگاهی به لیست زیر بیندازید:

۱- محدودیت منابع مالی

به کسب و کارهایی که با سرمایه‌های کلان وارد مسیر می‌شوند فکر نکنید، زیرا انگشت‌شمار هستند. اغلب استارتاپ‌ها با سرمایه و منابع مالی محدود کار خود را شروع می‌کنند و این موضوع می‌تواند در مدیریت مالی و کنترل هزینه‌های جاری چالش‌های بسیار بزرگی ایجاد کند. حتی گاهی ممکن است با سرمایه‌گذاری‌های نادرست، همین سرمایه ناچیز هم به باد برود. از سویی، هیچ کسب و کاری در ابتدای راه خود، درآمدهای کلان ندارد و باید بسیاری از هزینه‌ها از منابع سازمان پرداخت شوند؛ بنابراین انتظار چالش‌های مالی بزرگ را داشته باشید.

۲- ناپایداری بازار

تا حرف از تجارت بوده، نوسان و ناپایداری بازار هم بوده است! نیازهای مشتریان، میزان تقاضا، بهای محصولات و مواردی از این قبیل، هرگز یکسان و یکنواخت باقی نمی‌مانند. یکی از چالش‌های بزرگ استارتاپ‌ها نیز مربوط به همین مورد می‌شود؛ زیرا در ابتدای راه و وقتی منابع و محصولات محدودی دارید، بسیار دشوار است که با نوسانات بازار همسو شوید.

۳- عدم اعتماد مشتریان

حق، همیشه با مشتری است! هیچکس به برندی که از پیش آشنایی زیادی با آن نداشته باشد، به راحتی اعتماد نخواهد کرد. استارتاپ‌ها باید با صبر و حوصله، روی برندسازی و تقویت شناخت مشتریان از خود وقت بگذارند. این کار ممکن است بیش از یکسال طول بکشد، اما اگر محصول و خدمات باکیفیتی به بازار عرضه کرده باشید، به تدریج مشتریان شما را به نیکی یاد می‌کنند و عموما با چالش‌های غیرقابل حل مواجه نخواهید شد. رفع این چالش، نیازمند صبوری و البته تخصص کافی در حوزه بازاریابی و تبلیغات است.

۴- دشواری جذب نیرو

اغلب نیروهای متخصص، دو ویژگی بارز دارند: اول اینکه مبلغ حقوق درخواستی آن‌ها بالا است و دوم اینکه با کسب‌وکارهای بزرگ و شناخته شده کار می‌کنند. این موضوع می‌تواند برای استارتاپ‌ها چالشی بزرگ ایجاد کند؛ زیرا از سویی منابع مالی محدودی دارند و از سوی دیگر، هنوز چندان قابل اعتماد و مشهور نیستند.
از طرفی، جذب نیروهای تازه‌کار نیز می‌تواند با ریسک بالا همراه باشد. این نیروها همان اندازه که می‌توانند از خود لیاقت و استعداد نشان دهند و همراه استارتاپ رشد کنند، ممکن است خامی‌ها و اشتباهاتی هم داشته باشند که به ضرر کسب و کار تمام شود. داشتن یک تیم منابع انسانی قوی و کارآمد و دقت در فرایند جذب و استخدام، تا حدودی ریسک بروز مشکل در این مورد را کم خواهد کرد.

۵- چالش‌های شراکت

اگرچه بنیان‌گذار استارتاپ می‌تواند یک شخص باشد، اما در نهایت حضور شرکای تجاری کمک زیادی به رشد کسب و کار خواهد کرد. با این حال، پیدا کردن شریکی که بتوان تمامی اطلاعات محرمانه و منابع مالی شرکت را با او به اشتراک گذاشت، کار آسانی نیست. اغلب استارتاپ‌ها به همین دلیل، از شراکت با دیگران اجتناب می‌کنند، اما این کار نیز در طولانی مدت می‌تواند دردسرساز باشد. بهترین کار این است که شراکت را در بخش‌های محدود آغاز کنید و در صورت جلب اعتماد کافی، آن را توسعه ببخشید.

۶- انتظارهای نامعقول

اینکه قدم اول شگفت‌انگیز بوده است، دلیل نمی‌شود که همیشه همینطور باشد! بسیاری از استارتاپ‌ها به دلیل موفقیت‌های اولیه، دچار انتظارات نامعقول می‌شوند و به همین دلیل کند شدن روند رشد در مراحل بعدی، ممکن است آن‌ها را نگران کند. به یاد داشته باشید که یک نوزاد، در سال نخست تولد خود رشدی ناگهانی و سریع دارد اما پس از آن به تدریج روند رشد کند و پیوسته خواهد بود. بنابراین نباید انتظار داشته باشید که کسب و کارتان همیشه با همان سرعت نخستین در حال رشد باشد.

۷- دشواری رقابت

پیش از شما افرادی در بازار بوده‌اند که تمام چالش‌هایی که شما اکنون مشغول آن هستید را طی کرده‌اند. بدیهی است که این نوع کسب و کارها، بسیار پیشتر از شما هستند و اگر بخواهید با آن‌ها رقابت داشته باشید، باید زمان و انرژی زیادی صرف کنید. رقابت در بازار، یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های استارتاپی است که البته به تدریج و با ارائه محصول و خدمات جدید و منحصر به فرد، رفع خواهد شد.

۸- تغییرات تکنولوژی

بسیاری از استارتاپ‌ها در حوزه تکنولوژی فعال هستند؛ حوزه‌ای که مدام در حال تغییر و تحول است. همپا شدن با این تغییرات، نیاز به انرژی و پشتکار بسیار بالایی دارد. استارتاپ‌های زیادی وجود دارند که با نخستین تغییر در وضع تکنولوژی، پا پس می‌کشند و ناامید می‌شوند. هنر استارتاپ‌های موفق در این است که به دل تغییرات می‌زنند و این نوع چالش‌ها را به فرصتی برای رشد تبدیل می‌کنند.

۹- تحول در قوانین

قوانین تجاری چه در ایران و چه به صورت بین‌المللی، مدام در حال بازنگری و تغییر هستند. اگرچه اغلب این تغییرات در جهت رشد اقتصادی و افزایش امنیت فضای تجاری است، اما به هر صورت تغییراتی هم وجود دارند که ممکن است برای برخی کسب و کارها چالش ایجاد کنند. به همین دلیل در هر استارتاپی حضور یک شخص که با قوانین آشنا باشد و خیلی سریع متوجه تغییرات آن‌ها شود، ضروری است.

۱۰- محافظت از داده‌ها

دنیای امروز، با فضاهای مجازی در هم آمیخته است. اطلاعات بسیاری از کسب‌وکارها، به صورت داده‌های الکترونیکی، در فضاهای ابری و غیر ابری قرار دارد. این اطلاعات همیشه در معرض خطر هستند و هر لحظه امکان حمله سایبری به آن‌ها وجود دارد. برای کاهش چالش‌های مربوط به این حوزه و بالا بردن امنیت اطلاعات، از سیستم‌های رمزگذاری قوی و افراد مورد اعتماد برای حفظ داده‌ها کمک بگیرید.

کوچ استارتاپ چه کار می کند؟

مزایایی که یک کوچ استارتاپ می‌تواند برای یک کسب و کار به ارمغان بیاورد نامحدود هستند. اگر با یک کوچ با تجربه که خود سردی و گرمی روزگار را چشیده باشد و سختی ها را پشت سر گذاشته شات کار کنید، می‌توان گفت که کشب و کار شما از یمم منبع حیاتی بهره می‌برد. علاوره بر این، بهترین مربیام استارتاپ فقط شما را نقد یا توصیه به انجام کارهای مختلف نمی‌کنند، بلکه شما را برای ادامه کار نیز تشویق می‌کنند. از جمله کارهایی کارهایی که یک کوچ استارتاپ انجام می‌دهد:

• پیدا کردن منابع مالی
• جلوگیری از انجام اشتباهات گران قیمت
• کمک برای پشت سرگذاشتن روزهای سخت
• بهبود کارایی
• کمک برای پیدا کردن نقاط قوت و ضعف

مزایای استفاده از کوچینگ برای استارتاپ‌ها

استارتاپ‌هایی که از خدمات کوچینگ استفاده می‌کنند، ساده‌تر می‌توانند از دل چالش‌های متداول بیرون بیایند و مسیر توسعه خود را ادامه دهند. تاثیر کوچینگ بر روی استارتاپ، می‌تواند در بخش‌هایی همچون تعیین اهداف، ارتباطات بهتر، مدیریت منابع و جذب نیرو خود را نشان دهد. موارد زیر، مهم‌ترین دستاوردهای کوچینگ استارتاپ برای کسب‌وکارهای نوپا است:

۱- تعریف اهداف و برنامه‌ها به صورت منحصر به فرد

یکی از مزایای بزرگ کوچینگ استارتاپ این است که اهداف و برنامه‌هایی که در آن مطرح می‌شوند، مختص کسب و کار شما هستند. در حقیقت در این فرایند خبری از راهکارهای متداول و برنامه‌های از پیش تعیین شده نیست. کوچ، به استارتاپ‌ها کمک می‌کند اهداف انحصاری خود را تعیین کنند و با توجه به پتانسیل‌هایی که دارند، برای آن‌ها برنامه‌ریزی اختصاصی داشته باشند.

۲- پرورش دادن ایده‌های نو و جدید

بزرگ‌ترین حسن یک استارتاپ، به ریسک‌پذیری و ارائه ایده‌های خلاق و نوین است. ایده‌هایی که تا کنون هیچ کس سراغ آن‌ها نرفته باشد. اغلب شیوه‌های مشاوره‌ای، شما را ترغیب می‌کنند که محتاطانه و بر اساس قواعد خاص عمل کنید، اما در کوچینگ استارتاپ خبری از این موضوع نیست. در عوض می‌توانید ایده‌ها را مطرح کنید، آن‌ها را به خوبی بسنجید و راهکاری دقیق و سنجیده برای اجرای آن‌ها به بهترین نحو بیابید.

۳- تقویت هوش هیجانی و مهارت‌های ارتباطی

استارتاپ، یک تیم است و داشتن مهارت‌های تیمی برای پیشبرد آن حرف اول را می‌زند. یکی از دستاوردهای کوچینگ استارتاپ این است که به تقویت هوش هیجانی، انتقاد پذیری، مهارت گوش دادن فعال، توجه به تمامی افراد و مشورت برای کارهای تیمی کمک خواهد کرد. این موضوع در دراز مدت، موجب بهبود روابط تیمی و در نتیجه رشد کسب و کار خواهد شد.

۴- بهبود مهارت‌های رهبری

از جمله مزایای بزرگ کوچینگ استارتاپ این است که به رهبران، بنیان‌گذاران و مدیران تیم کمک می‌کند بهره‌وری بیشتری داشته باشند. مهارت‌هایی همچون هدایت تیم، کنترل منابع مالی، توجه به میزان رشد کسب و کار و سایر نکات مربوط به یک مدیر، می‌توانند با کمک کوچ استارتاپ توسعه پیدا کنند.

۵- توسعه ذهنیت رشد و فرهنگ سازمانی

اینکه یک تیم، رشد و توسعه را باور کند و به طور مداوم برای آن اقداماتی انجام دهد، می‌تواند تاثیری عمیق بر توسعه کسب و کار داشته باشد. کوچینگ استارتاپ به کسب و کارهای تازه‌کار کمک می‌کند به توانمندی‌های خود بیشتر توجه کنند و با توجه به آن‌ها، انگیزه بگیرند. این انگیزه در طولانی مدت به بهبود عملکرد اعضا و تلاش همگانی برای رشد خواهد انجامید.

سخن پایانی

بسیاری از کسب و کارهای بزرگ امروزی، مسیر خود را به شیوه استارتاپی آغاز کرده‌اند. چیزی که این برندها را از استارتاپ‌های خاموش شده جدا می‌کند، استفاده از روش‌های نوین و اصولی برای رشد است. کوچینگ استارتاپ، یکی از روش‌های عالی برای کسب و کارهایی است که در ابتدای مسیر خود هستند و می‌خواهند با اطمینان بیشتری پا در مسیر توسعه بگذارند.